نرم‌افزار جاسوسی هر نوع فناوری یا برنامه روی کامپیوتر شماست که اطلاعات را بطور پنهانی جمع‌آوری می‌کند. این دیتا سپس به تبلیغ‌کنندگان یا به سایر گروه‌های علاقه‌مند فروخته می‌شود. نوع اطلاعاتی که از کامپیوتر شما جمع‌آوری می‌شود متفاوت است. بعضی نرم‌افزارهای جاسوسی فقط اطلاعات سیستمی شما را ردیابی می‌کنند – مانند نوع اتصال شما به اینترنت و سیستم‌عامل کامپیوترتان
چند شرکت بزرگ نرم‌افزاری جهان که برای مبارزه با نرم‌افزارهای جاسوسی مخرب، انجمنی موسوم به «انجمن ضد ویروس» تشکیل داده‌اند، به منظور ساماندهی و تعیین مسیری مشخص برای مبارزه علیه طراحان این نرم افزارها تعریف دقیقی از نرم‌افزار جاسوسی ارایه داده‌اند.
این انجمن که از سه ماه پیش فعالیت خود را آغاز کرده است، خواهان تعریف دقیق نرم‌افزار جاسوسی و متمایز شدن این نرم‌افزار از سایر نرم‌افزارهاست تا شرکت‌های تولیدکننده‌ی نرم‌افزارهای امنیتی با آسودگی بیشتری مبارزه با این قبیل برنامه‌های مخرب را آغاز کنند.
این نرم افزارها باعث باز شدن پیایی پنجره‌های تبلیغاتی، تغییر دایمی برخی مشخصه‌های مرورگرهای اینترنتی (به ویژه Internet Explorer) از جمله آدرس صفحه‌ی اصلی، کند شدن سرعت عملکرد کامپیوتر، ربوده شدن کلمات عبور و اسم رمزهای مورد استفاده کاربران و عدم عملکرد برخی قابلیت‌های سیستم عامل ویندوز می‌شوند.
از جمله اعضای حاضر در «انجمن ضد ویروس» می‌توان به شرکت مایکروسافت، شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزارهای ضد ویروس: سیمانتک، Computer Associates و مک کافی و چند موسسه بین‌المللی و تحقیقاتی دیگر اشاره کرد.
نتایج یک تحقیق نشان مى دهد، هراس از نرم افزارهاى جاسوسى سبب شده است بیش از نود درصد از کاربران آمریکایى رفتار خود در اینترنت را تغییر دهند. پژوهش محققان پروژه «پیو اینترنت و زندگى آمریکایى» نشان مى دهد خطرات کمین کرده در شبکه جهانى اطلاعات مردم را وا مى دارد که مرورگر خود را تغییر دهند و از برنامه هاى مبادله فایل و برخى وب سایت ها پرهیز کنند. نتایج تحقیق مذکور حاکى است که خطر از دست دادن اطلاعات شخصى، نفوذ خالقان ویروس به مرورگر یا دریافت بى پایان آگهى هاى جهنده (pop-up ads) نقش بسزایى در این تغییر رفتار ایفا مى کنند. نظرسنجى پژوهشگران حاکى است که بیش از ۸۰ درصد رایانه هاى شخصى به نرم افزارهاى جاسوسى یا تجسس افزارها آلوده هستند. بدخیم ترین برنامه هاى تجسس افزار در رایانه هاى شخصى به کمین مى نشینند و اطلاعات محرمانه نظیر رمز ورود و جزئیات پیوستن به سایت ها را دستبرد مى زنند.
تجسس افزارها و آگهى افزارها اغلب همراه برنامه هاى مبادله و تسهیم فایل یا فایل هاى رسانه اى که مردم از اینترنت دریافت مى کنند، منتقل مى شوند. برخى وب سایت ها نیز از منفذهاى مرورگر اینترنت اکسپلورر شرکت مایکروسافت براى نصب تجسس افزار روى رایانه بازدیدکنندگان سوءاستفاده مى کنند. سوزانا فاکس نویسنده ارشد گزارش موسسه «پیو اینترنت» مى گوید که خطرات این نرم افزارها سبب شده است، مردم بیش از هر تهدید دیگر اینترنت نگران رفتارهاى خود در شبکه جهانى اطلاعات باشند. وى مى افزاید: «مردم کمتر حس ماجراجویى در اینترنت را دارند و کمتر احساس آزادى مى کنند که هر کارى دوست دارند در اینترنت انجام دهند.»این تحقیق نشان مى دهد ۹۱ درصد مردم دست کم یک مورد از رفتار خود در اینترنت را به خاطر هراس از تجسس افزار تغییر داده اند، هر چند فقط ۴۱ درصد گفتند که قربانى این برنامه ها شده اند.محققان مى گویند کاربران اینترنت داراى پهناى باند زیاد و کسانى که به سایت هاى هرزه نگارى سر مى زنند یا بازى هاى اینترنتى انجام مى دهند، بیشتر در دام بلا مى افتند. خانم فاکس مى گوید که این خطرات مردم را ناگزیر کرده است از برخى فعالیت هاى خود در اینترنت دست بکشند. پژوهش موسسه پیو اینترنت نشانگر این است که ۴۸ درصد پرسش شوندگان از ترس آلودگى به تجسس افزار از مراجعه به برخى سایت ها منصرف شده اند. همچنین ۲۵ درصد کاربران از نرم افزارهاى مبادله فایل دست کشیده اند، زیرا اغلب به آگهى افزار آلوده مى شود. همچنین روشن شده است که ۱۸درصد کاربران شروع به استفاده از مرورگرى دیگر مانند Firefox کرده اند تا از مشکلات امنیتى آمیخته با اینترنت اکسپلورر مصون بمانند. مایکروسافت اخیراً یک نرم افزار ضدتجسس افزار در اختیار کاربران قرار گذاشت تا بتوانند برنامه هاى دردسرساز را شناسایى و حذف کنند. شرکت «وبروت» متخصص نرم افزار ضدتجسس افزار تخمین مى زند که ۸۸ درصد رایانه هاى شخصى آلوده به برنامه هاى جاسوسى هستند و اکثر دستگاه ها بسیارى از گونه هاى این نرم افزارها را در خود جا داده اند. تحقیق مذکور نشان داد که اگرچه بسیارى از مردم رفتار خود در اینترنت را تغییر داده اند، اما ۲۰ درصد رایانه هاى آلوده خود را پاکسازى نمى کنند. بسیارى از مردم از برنامه هاى رایگان ضدتجسس افزار نظیر Adware و Spybot براى پاکسازى رایانه هاى خود استفاده مى کنند.