یک تگرگ درشت، با قطری در حدود ۶ سانتیمتر.تَگَرگ گونه‌ای بارش است.
تگرگ قطره‌های یخ‌بسته باران است که از آسمان فرو می‌ریزد. تگرگ در اثر تغییرات ناگهانی هوا بر زمین فرو می‌ریزد و بیشتر در بهار موجب زیان سردرختی‌ها و دیگر محصول کشاورزی می‌گردد و در شمار آفات آسمانی است.[۱]
علت ایجاد تگرگ صعود سریع هوای نمناک به لایه‌های بالاتر و سردتر جو و انجماد ذرات بخار آب است. قطر تگرگ‌ها در حدود ۵ تا ۵۰ میلیمتر است و بیشتر از ابرهای کومولونیمبوس (کومه‌ای‌بارا[۲]) که اغلب با رعد و برق همراه باشد می‌بارد. تگرگ از یک هستهٔ مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشته‌های سفید زیادی دور آن را فراگرفته. این رشته‌ها نیز با پوستهٔ نازکی از یخ احاطه شده‌اند.[۳]
نامهای دیگر
ژاله، یخچه، سنگک، سنگچه، شخکاشه، شهنگانه، قِقِط.
دانه‌های تگرگ ریز را سرماریزه می‌گویند.[۴]
تگرگ
زمانی که تراکم در هوای در حال صعود ، که درجه حرارت آن زیر نقطه انجماد است بوقوع پیوندد، بلورهای یخ شش پری تشکیل می‌گردد که ممکن است بصورت اشکال منفرد یا چسبیده تشکیل دانه‌های برف یا انواع مختلف و متغیری را بدهند. در نتیجه پیوند بلورهای شش پر ، اشکال زیبای برف به انواع خیلی زیاد به ظهور می‌رسد.
آناکسیمنس گمان داشت که هرگاه باران یخ بزند، برف پدید مى‌آید و اگر در این هنگام با آب و هوا آمیخته شود، تگرگ تولید مى‌شود. در ضمن نظریه‌ای که به فیثاغورس و پیروان او منسوب شده ، آمده است که هوای پدید آورنده برف و باران سردتر از هوای پدید آورنده تگرگ است، در حالى که محل پدید آمدن آنها گرم‌تر از محل تولد تگرگ است ارسطو خود ، بارش باران ، برف و تگرگ را پى‌آمد سرد شدن ابر مى‌دانست.
تعریف تگرگ :
تَگَرگ گونه‌ای بارش است تگرگ قطره‌های یخ‌بسته باران است که از آسمان فرو می‌ریزد. تگرگ در اثر تغییرات ناگهانی هوا بر زمین فرو می‌ریزد .
خسارات تگرگ :
بیشتر در بهار موجب زیان سردرختی‌ها و دیگر محصول کشاورزی می‌گردد و در شمار آفات آسمانی است
علل ایجاد تگرگ :
تگرگ حاصل حرکات قائم شدید، قطرات باران است که در طوفانهای رعد و برق مشاهده می‌گردد. در چنین حالاتی ، قطرات آب درون یک توده هوا در نتیجه حرکات قائم سریع به سطح زیر نقطه انجماد رسیده و به سرعت منجمد شده و با انباشتگی از برف و آب در سطوح مختلف رشد می‌کنند. این چنین حرکات قائم سریع ، به ویژه در ابرهای از نوع کومولونیمبوس بوجود می‌آید که دارای سرعت دوازده تا سی متر در ثانیه می‌باشند، بعضاً تگرگ دارای اندازه‌ای در حدود پنج و نیم میلیمتر و شکلی شبیه به برف را داشته و متشکل از دانه‌های گرد و تیره است و تگرگ از یک هستهٔ مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشته‌های سفید زیادی دور آن را فراگرفته. این رشته‌ها نیز با پوستهٔ نازکی از یخ احاطه شده‌اند گا هی نیز تگرگ بصورت دانه‌هایی با قطر پنج تا پنجاه میلیمتر و یا بصو رت پارچه‌ای از یخ فرو می‌ریزدتگرگ عموماً از بارندگی های کنوکسیون و ابرهای کومولونیمبوس ایجاد می شود
روش جلوگیری از خسارات تگرگ :
در برخی از کشورها با شلیک گلوله های توپ حاوی یدور نقره یا سایر هسته های مصنوعی تراکمی به ابرهای فوق تمرکز مولکولهای آب را سرعت می بخشند تا از خسارات احتمالی ناشی از ریزش تگرگ جلوگیری کنند. یدور نقره باعث می شود که کریستالهائی که در منفی 60 درجه تشکیل می شوند در منفی 4درجه سانتیگراد ایجاد بلور کنند.
نامهای دیگرتگرگ :
ژاله، یخچه، سنگ، سنگچه، شخکاشه، شهنگانه، دانه‌های تگرگ ریز را سرماریزه می‌گویند.
ابر باران تگرگ - آب
مراحل شکل گیری ابر و بارش باران و تگرگ
«آیا نمی بینی خدا ابرها را برای جمع و مرتب شدن می چرخاند، بعد آنها را با هم مألوف می کند، بعد آنها را روی هم انباشته می کند، و بعد می بینی که از میان امتداد آنها قطره بیرون می آید. و از ابرهای کوه مانند که ریزه های یخ دارند نیز با چرخاندن آنها تگرگ نازل میکند و آنها را بر سر هر که بخواهد می ریزد و هر که را نخواهد نمی ریزد. برق آن نزدیک است دیدگانها را بگیرد».
نکات آیه: 1 ابرها برای برای جمع و مرتب شدن چرخانده می شوند. 2 ابرها مألوف می شوند. 3 ابرها روی هم متراکم می شوند. 4 قطره از خلال امتداد ابر (از امتداد تراکم ابر) می ریزد. 5 ابرهای کوه مانند وجود دارد. 6 در ابرهای کوه مانند ریزه های یخ وجود دارد که با چرخش آنها تگرگ تشکیل می شود. 7 برق تگرگ نزدیک به گرفتن چشم است.