نصب علائم واضح و موثر از جمله ضرورتهای مهندسی راه و ترافیک به منظور بهره وری مناسب از راههای موجود کشور محسوب می شود، جاده ایکه دارای علائم کم و نامناسب است بعنوان یک راه رضایت بخش تلقی نمی گردد، از طرفی استفاده کنندگان از راهها جهت کسب راهنمایی و دریافت اطلاعات مورد نیاز و مقامات مسئول، جهت انجام وظیفه موثر و اعمال قوانین ترافیک، به این علائم متکی بوده و از آنها بعنوان وسائلی که ایمنی تردد جاده ای را افزایش می دهند، استفاده می نمایند.
علائم مذکور نه تنها شامل علامت هائی بر روی پایه ها است بلکه خط کشیها، چشم گربه ایها و سایر تجهیزات ایمنی را نیز در بر می گیرد.
علائم بایستی چنان باشند که بموقع و بطور مشخص راهنمائیهای صحیح را به استفاده کنندگان از جاده ها ارائه نمایند. اینگونه راهنمائیها بایستی غیر مبهم بوده و بسرعت قابل درک باشند. آنها را نباید زودتر از زمان مورد نیاز عرضه کرد زیرا امکان ازیاد بردن آنها هنگام تردد وجود دارد همچنین نبایستی آنها را دیرتر از زمان مورد نیاز عرضه نمود زیرا در این صورت مانورها و عملیات بعدی استفاده کنندگان به مخاطره خواهد افتاد.
انواع علائم و خط کشیهای سواره رو و غیره که مورد استفاده قرار می گیرند بایستی همراه با قوانین مرزوط به خود بکار برده شوند. محدود کردن تعداد انواع علائم موجود به شناخت سریع آنها کمک می کند همچنانکه هماهنگی شکل ، رنگ و حروف بکار برده شده برای هر نوع از علائم نیز برای شناخت سریع آنها مفید است.
این کار باعث ایجاد علائم استاندارد برای مقامات مسئول می شود و در وقت طراحی علائم صرفه جویی می گردد. این عمل همچنین به دادگاهها کمک می کند تا یک مفهوم یکسان به علائم استاندارد بدهند.
چنانچه شکلها و رنگهای گوناگون رابرای گروههای مختلف علائم بکار بریم، به شناخت سریع آنها کمک می کند، مثلا علائم خطر بشکل مثلث هستند و دارای یک علامت سیاه رنگ همراه با زمینه سفید و حاشیه قرمز می باشند.
هماهنگی علائم به تنهائی کافی نیست . هماهنگی علائم بدون هماهنگی در کاربرد آنها می تواند ایمنی جاده را مورد تهدید قرار دهد. برای مثال نصب علائم خطر بفواصل نامناسب از محل در خطر در مناطق مختلف ، راننده ای را که بفاصله مشخصی در منطقه خویش عادت کرده گیج می کند.
جهت کسب حداکثر مزایای یکنواختی علائم راهنمائی نه تنها لازم است که علائم یکنواخت باشند بلکه نحوه استفاده از آنها (نصب و روشنائی ) نیز بایستی یکنواخت باشد.
پیشینه تاریخی
در سالهای گذشته کوششهای قابل توجهی از طرف سازمان ملل متحد، سازمان کشورهای اروپایی و آمریکائی بعمل آمده بود تا بتوان نوعی یکنواختی در مورد علائم راهها و علائم راهنمائی و رانندگی و خط کشی ها برقرار کرد.
در سال 1949 کنفرانسی از طرف سازمان ملل در ژنو بمنظور تجدید نظر و به روز در آوردن سیستم قانون گذاری ترافیک بین المللی منعقد گردید که در زمینه این کنفرانس پروتکل 1949 برای علائم و چراغهای راهنمائی پذیرفته شد.این سند که آنرا پروتکل می نامیدند، سیستمی از علائم را توصیه می کرد که تقریبا به طور کامل متکی به علائم بدون کلمه بود و بر مبنای طرحهای اروپائی طرح ریزی شده بود.
در اوایل دهه 1950 گروهی از کارشناسان سازمان ملل ماموریت یافتند تا این موضوع را مورد مطالعه بیشتری قرار دهند و یک سیستم بین المللی را توصیه کنند که در آن بهترین علایم پروتکل و بهترین علائم سیستم راهنمایی و رانندگی ایالات متحده آمریکا گنجانده شود. گزارش آنها که در سال 1952 به اتمام رسید بنام پیش نویس کنوانسیون 1953 معروف است.
در سال 1957 کشورهای آمریکای مرکزی یک سیستم علائم راهنمایی و رانندگی را مورد تصویب قرار دادند که کلا بر مبنای پیش نویس کنوانسیون 1953 پایه ریزی شده بود.
در سال 1963 کشور کانادا پروتکل را بر طبق نیازهای خود تطبیق داد و در سال 1964 انگلستان پروتکل را برای علائم جاده های بریتانیا اقتباس کرد . در سال 1967 کمیته اقتصادی سازمان ملل متحد برای اسیا و خاور دور (اکافه) نوعی سیستم علائم را توصیه نمود که شبیه سیستمی بود که در پیش نویس کنوانسیون 1953 پیشنهاد شده بود و در همان سال دهمین کنگره آزادراههای پان آمریکن توصیه نمود که کشورهای آمریکائی بعنوان رهنمون ، آئین نامه اینترامریکن را برای ابزار کنترل یکنواخت ترافیک بپذیرند.
سیستم علائم در این آئین نامه شبیه سیستمی است که در پیش نویس کنوانسیون 1953 گنجانده شده بود.
بعلت اینکه پروتکل و همچنین پیش نویس کنوانسیون 1953 مورد استفاده وسیع قرار گرفته و احتیاج به بازنگری داشتند، سازمان ملل در سال 1968 کنفرانسی درباره ترافیک جاده ها در وین منعقد نمود. این کنفرانس یک پیش نویس کنوانسیون درباره علائم و چراغها تهیه نمود که بنام کنوانسیون 1968 وین معروف است.
قسمتهائی از پروتکل و پیش نویس کنوانسیون 1953 در کنوانسیون 1968 وین گنجانده شده است. دولت وقت ایران نیز در کنفرانس وین شرکت نمود و یکی از امضاء کنندگان این کنوانسیون بود. همچنین در ماه می (may) 1976 تصویب نامه دولت ایران مورد کنوانسیون ترافیک جاده ها و کنوانسیون 1968 وین درباره علائم و چراغهای راهنمائی جاده ها به دبیر کل سازمان ملل تسلیم گردید.
در سال 1974 کنفرانس وزیران ترابری کشورهای اروپائی سندی را ، بنام قوانین اروپائی ترافیک جاده ها ، علائم و چراغهای راهنمائی منتشر کرد. این عمل نوعی هماهنگی با کنوانسیون 1968 وین و موافقت نامه اروپائی 1971 و 1973 ژنو می باشد و توسط کشورهای عضو بعنوان قوانین آزادراههای اروپا پذیرفته شده است.