برخوردمبتنی بر(شرم افراطی)
نمونه أی دیگرازبرخوردهای موجودبین دو جنس،برخوردمبتنی بر شرم افراطی است.این ناتوانی درروان شناسی با تعابیری چون (کناره گیری)و(انزواطلبی ودوری جوئ)بیان ونشان داده شده است.این رفتاررابایدبا انچه (حیا)نامیده میشود،متفاوت دانست.(حیایک صفت پسندیده اخلاقی است وعبارتاز کنترل اداری رفتارخویش،به منظورحفظ حریم بین خود ودیگران).حیا رفتاری است اختیاری وارادی،درحالی که شرم یک نوع ناتوانی دراظهار وجودوابرازخوداست.شرم وخجالت یک نوع حالت هیجانی است که فرد در ان به شکل غیر ارادی،از انجام عملی ویا بیان عقیده أی وبا حضور در جمع جماعتی،حودداری می کند.درچنین وضعی،فرد مضطرب است وبر رفتار خور تسلط اندکی دارد.ضربان قلب او افزایش میابدوسایر علائم فیزیولوژیک او از قبیل درجه حرارت بدن،تعریق،ریتم تنفسی وواکنشهای نباتی بدن دچار نوسان می شود.این علائم همگی نشانگر هیجان زدگی فرد است .حیا،برخلاف علائم فوق حالتی است ارادی،مبتنی بر تسلط فرد بر رفتارخویش.در حیا نیز فرد از انجام دادن اعمال وبیان گفتار ویا برخورد مستقیم با فرد یا افرادی اجتناب می ورزد،لکن این اجتناب وخودداری مبتنی است بر خونسردی ،ارامش وهوشیاری فرد.درچنین شرایطی،فرد علی رغم توانایی درتحقق یک
عمل،بنابه دلایل عقلانی،از تحقق ان اجتناب می کند.در برخی اوقات حتی تمایل فرد اقتضا میکند که عملی را انجام دهد ویا سخنی را بگویدویا به نحوی خود را به دیگری بنماید،لکن حیا باعث میشود علی رغم این تمایل وتوانایی،خویشتنداری کرده وحریم دیگران را پاسداری کند.
نوجوان ویا جوانی که در مقابل اعتراض یکی از والدین،می خواهد پاسخ او را داده واز خود دفاع کند ودرعین داشتن توانایی برای انجام دادی این کار ونیز داشتن دلایل کافی برای ارائه به پدریا مادر ،حرمت انان را با ارزش تر از دفاع خودمی داند،واز انجام دادن چنین کاری تعمداخودداری میورزد،دارای صفت حیاست.
دربرخوردانسانی با یکدیگر،از ان جمله برخورد دوجنس با یکدیگر،شرم وخجالت،رفتاروحالتی نادرست وحیا حالتی پسندیده است.حیا نقش تربیتی وسازنده دارد،درحالی که شرم وخجالت می تواند مضر باشد وحتی در مواقعی تبدیل به ضد خود شود.
در سالهای اخیر با عده أی از دختران که دارای روابط پنهانی با پسران بوده اند،برخورد کردیم که در شرایط عادی حتی توانایی نگاه مستقیم در چشم کسی نداشته اند.این افراد گاه به دلیل فرار از اضطراب ناشی از برخورد با دیگران،سعی می کنند با فردی روابط نزدیک وصمیی برقرار کنند،تا از این طریق به نوعی ،به او پناه ببرند.این فرد میتواند فردی از جنس مخا لف با شدوچنین رفتاری به شکل رفتار غیر مطلوب اجتماعی نمایان شود.مادری دریکی از شهرهای بزرگ ایران برای چاره جویی در مورد رفتار دخترش مراجعه کرده بود.او ضمن توصیف دخترش به فردی خجالتی،که اگر دو ساعت هم با او حرف بزنیم،سرش را بلند نمی کندوکلامی نمی گوید،با حالتی مضطرب ونگران می گفت که دخترم در عین واحدبا عده أی از پسران رابطه دارد.به انها تلفن می زند وشماره تلفن مارا به عده زیادی از انان داده است.این رفتار به ظاهر متناقض می تواند،نشانگر این باشد که تشدید شرم وخجالت درفرزندانمان نسبت به جنس مخالف،نه تنها نمی تواند حافظ حدود وشوون رفتاری این دو جنس با یکدیگر باشد،بلکه می تواند به دو صورت به انان اسیب وارد سازد.اولاتشدیدشرم وخجالت دردختران وپسران نسبت به یکدیگرمی تواندرفتارزناشویی انان رادراینده بامشکل مواجه سازد.دختری که شدیدا ازپسرخجالت می کشد؛حتی بعدازازدواج نیزنمی توانداین حالت راازخوددورسازدولذانمی تواندوظایف همسری خودرابه خوبی انجام دهدکه البته درمواردی نیزشاهدانحلال چنین خانواده هایی به همین دلیل بوده ایم.درحالی که اگربه فرزندانمان صفت حیارابیاموزیم وبه انان کنترل ارادی بررفتارخویش درمقابل جنس مخالف راتعلیم دهیم؛انهامی توانندبه هنگام ضرورت وازان جمله به هنگام ازدواج؛این کنترل راازرفتارخویش برداشته ورفتارمناسب باشرایط واوضاع واحوال راازخودنشان دهند.ثانیاشرم افراطی؛می تواندبه صورت پناه بردن به جنس مخالف تجلی کند.همان گونه که مواردی ازان رابیان کرده ایم.