تاریخچه قرقاول در ایران:
پرورش قرقاول در سالهای اخیر در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازی در شکارگاهها و بهره برداری به صورت شکار به یک شاخه مهم از پرورش پرندگان تبدیل شده است. با آن که پرورش این پرنده در عمل به دلیل ریزه کاریهایش مشکلاتی را در بردارد اما در مقیاس کوچکتر با توجه به قابلیت استفاده از محیط زیست و نادر بودن نوع وحشی آن، یکی از سودآورترین پرندگان نسبت به دیگرا پرندگان همطراز از خود است.
قرقا ول از جمله پرندگان بومی و نادر در ایران است که در مراتع و بوته زارها زندگی می کند . این پرنده در زبان محلی تورنگ یا تیرنگ نامیده می شود.قرقاول یکی از زیباترین پرندگان ایران است و به نوعی جز مجموعه تنوع زیستی ایران محسوب می شود که با تغذیه از دانه های گیاهی و حشرات می تواند در حفظ محصولات کشاورزی مفید باشد.
قرقاولهای ایران همه از یک گونه اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوتهای ظاهری برخی آنها را به 4 زیر گونه تقسیم می کنند:
1- قرقاولهای ارسباران و دشت مغان
2- قرقاولهای تالش از آستارا تا چالوس
3- قرقاولهای گلستان از بابل تا گلستان
4- قرقاولهای سرخس و حوالی رودخانه مرزی هریرود
طبق مدارک موجود در سازمان محیط زیست کشور، این پرنده در دهه چهل شمسی به علت ابتلا به بیماری نیوکاسل مرغی، تخریب محیط زیست و مهاجرت مردم به مناطق میان دشت و ارتفاعات برای ساخت بناهای مسکونی و نیز به علت شکار بی رویه و سم پاشی های مزارع و باغها در معرض انقراض و نابودی قرار گرفت .اما با تلاشهای و پیگیری دوستداران طبیعت و محیط زیست قوانین و مقررات شکار و صید در بیست و نهم خرداد 1346 به تصویب رسید که به موجب آن حمایت و حفاظت از قرقاول در دستور کار مسئولان قرار گرفت و مناطقی از جنگلها و مراتع شمال ایران به محلهای حفاظت شده برای وحوش نادر تبدیل شد.
در سال 1357 به گواهی اسناد موجود تعداد قرقائلهای موجود در حصار مرکز پرورش قرقاول بابل کنار 5000 قطعه بود.در سال 1359 تاسیسات مرکز پرورش قرقاول بابل کنار تبدیل به مرکز پرورش مرغ لاین و اجداد شد که امروزه به عنوان یک مرکز موفق و بی نظیر در خاورمیانه اقدام به تولید مرغ اجداد کرد.
اهداف تحقیقات قرقاول در ایران:
عمده اهداف پرورش قرقاول در ایران ایجاد پرورشگاههای مناسب و مزارع مادر برای تولید تخم های نطفه دار، رها سازی تعدادی از این پرنده در مکانهای که نسل این پرنده در حال انقراص است، حفظ ذخائر ژنتیکی کشور، جذب توریست و شکارچیان به مناطق دیدنی و بکر کشور، تهیه قرقاول برای باغ وحشها به منظور بازدید عموم می باشد.
تفاوت ظاهری جنس نر و ماده:
جنس نر و ماده قرقاول کاملا با هم فرق دارند.آنها معمولا از گونه به گونه دیگراز لحاظ رنگ پر متفوتند. نرهای بالغ پرو بال رنگین و دمی دراز و سر و گردن آنها سبز تیره و براق است. قرقاولهای ماده دارای رنگ پرهای نخودی تیره، بالکه های قهوه ای زیاد و به رنگ محیط اطرلف می باشد. قرقائلهای نر دارای صدایی شبیه به کورکور می باشند و غالبا به هنگام هیجان و تحریک سرو صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد می کنند. نرهای 87/88 سانتیمتر و ماده ها بین 53 تا 62 سانتیمتر طول دارند. سر این پرنده به رنگ سبز براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است.
شکل شماره یک- مشخصات و تفاوتهای ظاهری قرقاولهای نر و ماده را نشان می دهد.