مقاله نویفرت

دسترسی خروج

دسترسی خروج، آن بخش از راه خروج است که به ورودی یک خروج منتهی می‌شود. حداکثر طول دسترس خروج باید به طور کلی با مقادیر مندرج در جداول زیر مطابقت داشته باشد، مگر آنکه در بخش ضوابط اختصاصی راه‌ها خروج بر حسب نوع تصرف به گونه دیگری تصریح شود.

طول مسیر دسترسی به خروجی‌ها باید در روی کف و در طول محور مرکزی راه عبور معمول و از فاصله 30 سانتیمتری مانده به دورترین نقطه هر فضا تا وسط در خروج و در مورد پله‌های واقع در مسیر، طول خط شیبی که دماغه پله‌ها را به هم وصل می‌کند، اندازه‌گیری شود.

تمام راهرو هایی که به عنوان دسترس خروج برای تخلیه افرادی با تعداد بیش از 30 نفر درنظر گرفته شوند، باید توسط ساختاری با حداقل 1 ساعت مقاوم حریق از دیگر بخش‌های بنا مجزا شده و درهایی که به آنها باز می‌شوند، دارای زمان دست کم 20 دقیقه محافظت حریق باشند. طرح و نصب این درها باید به گونه‌ای باشد که احتمال نشت دود از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد.

جدول حداکثر طول دسترس خروج در موارد مختلف

درب‌ ها:

تمام درب‌هایی که در راه خروج واقع می‌شوند، باید دست کم 80 سانتیمتر عرض مفید داشته باشند. فضاهایی با مساحت 5/6 مترمربع و کمتر، چنانچه مورد استفاده معلولان جسمی قرار نگیرند، استثنائاً می‌توانند با دربهایی دارای حداقل 60 سانتیمتر عرض مفید به راهروهای دسترس خروج باز شوند.

در مواردی که از درهای دو لنگه استفاده شود، دست کم یکی از لنگه‌ها باید دارای 80 سانتیمتر عرض مفید باشند. همچنین هیچ در یک لنگه نباید از 120 سانتیمتر بیشتر باشد.

سطح کف، در دو سمت هر در یا درگاه باید افقی و هم‌تراز باشد. ایجاد اختلاف سطح در دو قسمت درگاه‌ها تا فاصله دست کم به اندازه عرض بزرگترین لنگه در مجاز نخواهد بود، مگر در مورد درب‌های خروجی واقع در جداره‌های خارجی خانه‌های یک یا دو خانواری که سطح کف بیرون درگاه‌ها می‌توانند حداکثر 20 سانتیمتر نسبت به سطح کف درون درگاه پایین‌تر باشد.

تمام درب های واقع در راه خروج باید از نوع لولایی (که بر پاشنه می‌چرخند) بوده و در موارد زیر، موافق خروج باز شوند"

الف) درهای واقع در دوربند های خروج؛

ب) درب‌های واقع در فضا های پرمخاطره؛

ج) درب‌های مربوطه به اتاق‌ها و فضاهای با تراکم 50 نفر و بیشتر.

در های کشویی افقی، کرکره‌ای قائم یا گردان، چنانچه در بخش ضوابط اختصاصی راه‌های خروج بر حسب نوع تصرف استفاده از آنها مجاز اعلام شوند، باید حسب مورد با ضوابط عمومی این بخش مطابقت داشته باشند.

درهای واقع در راه‌های خروجی باید طوری طرح، ساخته، نصب و تنظیم شوند که در تمام اوقات استفاده از بنا از سمت داخل به آسانی و فوریت قابل باز شدن بوده و هیچ عامل بازدارنده‌ای ماندن قفل کردن، کلون، کشو و غیره مانع خروج به موقع یا فرار متصرفان نشود.

در مواردی که برای در ها قفل پیش‌بینی می‌شود، باید از انواع ساده انتخاب شده و باز کردن آن مهارت و تلاش خاصی لازم نداشته باشد. همچنین هر متصرف باید بتواند بدون نیاز به کلید یا وسیله دیگر، آن را از داخل به فوریت باز کند. در‌های واقع در جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها، از این قائده مستثنی بوده و می‌توانند قفل کلیدخور داشته باشند، مشروط بر اینکه:

تا حد امکان در تمام اوقات استفاده از بنا، قفل نباشند و تدابیر لازم برای اطمینان از این منظور اتخاذ شده باشد.

در مواقع قفل بودن دربها، هر کلید همواره بر روی قفل یا در نزدیکترین فاصله به گونه‌ای قرار گیرد که هر متصرف در هنگام خروج، آن را یافته و بتواند سریعاً قفل را باز کند. به غیر از درهای واقع در جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها، در سایر موارد نیز می‌توان از درهای با قفل کلیدخور استفاده نمود، مشروط بر آنکه قفل و کلید از نوعی انتخاب شوند که در مواقع قفل بودن در، کلید را نتوان از قفل خارج کرد.

نصب و استفاده از یک کلون یا زنجیر ایمنی فقط برای درب‌ های خروج واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری و واحدهای مسکونی مستقل، مانند اتاق‌های هتل، متل، مسافرخانه و نظایر آن مجاز است، مشروط بر آنکه کلون در ارتفاع حداکثر 120 سانتیمتری از کف تمام شده نصب شود و باز کردن آن نیازی به کلید نداشته باشد.

چف، بست و جزئیات ارجرایی درب‌های دو لنگه واقع در راه خروج باید چنان باشد که برای باز شدن هر لنگه، نیازی به باز کردن لنگه دیگر نبوده و هر کدام از لنگه‌ها، به طور مستقل قابل باز شدن باشند.

درهای خود بسته شو، مانند درب‌های دوربند پلکان‌های خروج یا برخی از خروجی‌های افقی، نباید هیچگاه در وضعیت باز نگهداشته شوند. استثنائاً در بناهایی که محتویات آنها کم مخاطره یا معمولی باشد و نیز در هر مورد که مقام قانونی مسئول تشخیص دهد، درها را می‌توان از نوع خودکار بسته شو انتخاب نمود، مشروط بر آنکه نظام خودکار بسته شدن آنها مورد تایید قرار گیرد.

درب‌ های گردان

درب‌های گردان باید از لحاظ ساخت، چگونگی نصب، حداکثر تعداد چرخش در دقیه و عرض مفید و سایر مشخصات، مورد تایید مقام قانونی مسئول باشد.

در راهرو های خروجی، استفاده از دربهای گردان مشروط به رعایت ضوابط زیر خواهد بود:

ضوابط خاص راه‌های خروج بر حسب نوع تصرف، مانع نصب این گونه درب‌ها نباشد.

حداکثر عرض خروج اختصاص یافته به درب‌های گردان از 50 درصد کل عرض خروج لازم بیشتر نشود.

ظرفیت خروج هر در گردان، حداکثر 50 نفر درنظر گرفته شود.

در فاصله 3 متری از دو انتهای پایینی یا بالایی، هیچ راه پله‌ای واقع نشده باشد.

در فاصله حداکثر 3 متری هر در گردان در همان دیوار، یک در لولایی با همان عرض وجود داشته باشد، مگر آنکه مقام قانونی مسئول وجود چنین دری را ضروری تشخیص ندهد.

درب‌ های کشویی افقی، کرکره‌ها و شبکه‌های قائم

الف) نصب دربهای کشویی با ریل افقی و همچنین درب‌ها، کرکره‌ها و شبکه‌های ایمنی با ریل قائم، در درگاه‌هایی که بخشی از راه خروج به شمار آیند، مشروط به رعایت ضوابط زیر خواهد بود:

در تمام اوقات تصرف، از هر دو طرف به راحتی قابل باز شدن باشند و چنانچه عموم مردم در بنا رفت و آمد می‌کنند، به وضعیت کاملاً باز ثابت شوند. البته درب‌های کشویی افقی خود بسته شو که دارای ساعت محافظ حریق می‌باشند و در‌های واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری، از این قائده مستثنی خواهند بود.

در مواردی که دو یا چند راه خروج پیش‌بینی می‌شود، بیش از نصب عرض کل درگاه‌های خروج به درب‌های کشویی افقی یا کرکره‌ای قائم اختصاص داده نشود.

درب‌های کشویی افقی در درگاه‌هایی که بیش از 50 نفر را تخلیه می‌کنند، نصب نشوند.

درب‌های کشویی افقی از هر دو طرف و درهای کرکره‌ای قائم از سمت داخل، به راحتی و بدون نیاز به وسیله خاص، قابل باز شدن باشند.

در تمام مواردی که از نیروی برق برای باز و بسته شدن درب استفاده می‌شود (مانند درب‌های مجهز به سلول فتوالکتریک، درب‌های دارای پادری فشاری و غیره)، درب باید به گونه‌ای طرح، نصب و نگهداری شود که در صورت قطع برق، به روش معمولی و به راحتی قابل باز و بسته شدن باشند.

در مواردی که از نظام مرکزی کنترل کننده برای باز و بسته کردن همزمان درب‌ها استفاده می‌شود، درب‌های خروج تابع ضوابط بعضاً متفاوتی خواهند بود که توسط مقام قانونی مسئول تعیین خواهد شد.

در هر مورد که مطابق ضوابط این مقررات، نصب درب‌های گردان مجاز اعلام شده باشد، نصب کنترل کننده‌های گردان یا سایر وسایل مشابهی که برای کنترل عبور یکطرفه اشخاص مورد استفاده قرار گیرند، نیز مجاز خواهد بود، مشروط بر آنکه موقعیت آنها مانع خروج یا فرار به موقع متصرفان نباشد و چرخش آنها به صورت آزاد و موافق خروج انجام گیرد. به هرصورت، هر کنترل کننده گردان نباید برای بیش از 50 متصرف به کار گرفته شود و کل عرض خروج اختصاص داده شده به کنترل کننده‌ها و سایر درب‌های گردان نباید از 50 درصد کل عرض خروج لازم بیشتر باشد.

خروج‌های افقی

خروجی افقی، عبارت است از خروج از یک بنا به مکانی امن در برابر حریق در بنایی دیگر یا در همان بنا که سطح کف آنها تقریباً در یک تراز واقع شده باشد. خروج افقی می‌تواند راهی باشد که با عبور از میان موانع حریق یا با دور زدن حریق از گذرگاه‌ها خروج به مکانی امن در همان بنا منتهی شود، مشروط بر آنکه اولاً آن دو بخش تقریباً هم‌سطح باشند و ثانیاً آن مکان بتواند به عنوان یک فضای محافظت شده، ایمنی کافی در برابر آتش و دود ناشی از حریق در بخش دیگر و تمام بخش‌های واقع در آن بنا را تامین کند.

در طرح و محاسبه ظرفیت‌ راه‌های خروج هر بنا، خروج افقی می‌تواند به عنوان جانشین برای بخشی از راه‌ خروج مورد استفاده قرار گیرد، مشروط بر آنکه ظرفیت دیگر راه‌های خروج بنا (پلکان، شیبراه و درگاه‌هایی که به بیرون بنا باز می‌شوند) از 50 درصد کل ظرفیت راه خروج مورد نیاز تمام بنا کمتر نباشد.

هر بخش از بنا و هر منطقه حریق در داخل بنا که به یک خروج افقی مربوط  گردد، باید دست کم دارای یک خروج دیگر غیر از خروج افقی، مانند پلکان خروج یا درگاه منتهی به بیرون بنا نیز باشد، در غیراینصورت منطقه حریق مورد نظر به عنوان بخشی از منطقه حریق مجاور که دارای پلکان یا درگاه خروج منتهی به بیرون است، محسوب خواهد شد.

خروج‌های افقی باید به گونه‌ای طرح و تنظیم شود که از هر دو طرف آنها راه عبور پیوسته و قابل دسترسی تا یک پلکان خروج یا دیگر خروج‌های منتهی به بیرون بنا در طرف دیگر فراهم باشد.

مساحت فضای پناهدهی در هر یک از دو طرف خروج‌های افقی باید برای تمام متصرفان هر دو طرف تکافو نماید. به این منظور، در هر طرف باید به ازای هر نفر، دست کم 3/0 مترمربع مساحت خالص درنظر گرفته شود.

در تمام اوقاتی که یکی از فضاهای طرفین خروج افقی تحت تصرف قرار دارد، هیچ یک از درب‌هایی که باعث دستیابی متصرفان هر طرف به فضاهای سمت دیگر می‌شود، نباید قفل باشد.

برای خروج افقی از فضایی در یک طرف دیوار مانع حریق به فضای طرف دیگر و بالعکس، چنانچه از درهای لولایی استفاده شود، باید دو بازشو در کنار هم درنظر گرفته شوند و هر یک از درب‌های فقط در جهت خروج عمل کنند.

چنانچه بین کف‌های واقع در دو طرف خروج افقی، اختلاف سطح وجود داشته باشد، کف‌ها باید فقط با شیراب‌ها به هم مربوط شوند. طرح و اجرای راه‌پله در این موارد ممنوع است.

راه پله و پلکان

تمام راه‌پله‌ها و پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، به استثنای پله‌های واقع در راهروهای دسترسی به ردیف صندلی‌های در تصرف‌های تجمعی که خود تابع ضوابط خود هستند باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.

تمام پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، ‌باید دارای ساختاری پایدار و ثابت باشند. عرض راه پله‌ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.

پاخور تمام پله‌ها باید از یک جنس و با نوع پرداخت بوده و تمام تدابیر لازم به منظور ممانعت از لغزندگی بر روی سطح آنها اتخاذ گردد.

هر راه پله باید دست کم 110 سانتیمتر عرض مفید داشته باشد، مگر آنکه مجموع تعداد متصرفان تمام طبقات استفاده کننده از راه پله کمتر از 50 نفر باشد که در آن صورت عرض مفید می‌تواند به حداقل 90 سانتیمتر کاهش داده شود. همچنین هر راه پله باید دست کم 205 سانتیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی آن، حداکثر فاصله قائم 370 سانتیمتر باشد.