مقاله طراحی بیمارستان - گزارش مطالعات فضاهای جانبی

پذیرش:

پذیرش اولین محل برخورد بیمار با کلینیک است که در رابطه با انتظار اصلی و ورودی کلینیک قرار می گیرد . مساحت پذیرش بستگی به تعداد کارکنان این قسمت دارد و به ازای هر کار کن 5m+ متر مربع مساحت مفید در نظر گرفته می شود . در درمانگاه های بزرگ هر گروه از کلینیکها دارای  پیشخوان پذیرش خاص خود هستند . که در پشت هر پیشخوان یک نفر کار می کند .

طول پیشخوان به ازای هر کار کن = 1m

در شرایطی که فشار تقاضا برای کلینیک وجود دارد طراحی قسمت پذیرش اهمیت بیشتری پیدا می کند . پیشبینی محل برای شیون بیماران در خارج از فضای پذیرش نزدیکی هرچه بیشتر قسمت پذیرش به ورودی کلینیک و عدم تداخل آن با قسمتهای درمانی کلینیکها نزدیکی آن به بایگانی پزشکی و امثال آن مسائلی است که در قرارگیری پذیرش کلینیک باید مورد توجه قرار گیرد .

مساحت پذیرش                       متر مربع A = 5 متر مربع × تعداد کارکنان پذیرش

طول پیشخوان پذیرش             متر مربع B = 1متر ×تعداد کارکنان پذیرش

اجزای مبلمان :

1. یک میز پذیرش با حداقل عرض 6ً - 4 که دارای کشو برای ذخیره سازی یا فایل پایه دار .

2. فایل های جانبی به طول 60 فوت و دسترسی آسان برای مسئول پذیرش .

پذیرش

ورودی اصلی

هال و انتظار اصلی

3. تابلوی اعلانات برای اعلامیه ها و رویدادها .

4. صندلی به تعداد کارکنان .      

5. رایانه به تعداد کارکنان .                    

نکاتی که در طراحی باید رعایت شود :

1. تماس چشمی آسان بین ایستگاههای کار مطلوب می باشد .

2. مسئول پذیرش حرکت و جابجایی بیماران را کنترل می کند، متعاقبا قسمت پذیرش باید در ناحیه مرکزی واقع شود، وظیفه اساسی خود را انجام دهد .

3. روشنایی طبیعی و نمای بیرونی مطلوب می باشند ولی نباید بهای چندانی به آنها داده شود . اولویت اول و دوم عبارتند از :

ناحیه پذیرش/ انتظار/ و دفاتر مشاوره

هال و سرای انتظار :

انتخاب سیستم  انتظارها از مسائل مهم در برنامه ریزی عملکردی کلینیک محسوب می شود . معمولا از نظر سیه کولاسیون ها ترکیبی از سیستم انتظار اصلی و فرعی روش مناسب تری به نظر می رسد . منظور از این سیستم آن است که یک انتظار اصلی با مساحت کافی در رابطه با ورودی کلینیک پیش بینی می شود . که بیماران از آن میان انتظارهای فرعی تقسیم می شوند . هر کلینیک و یا هر گروه از کلینیک ها دارای انتظار فرعی خاص خود هستند .

نکات طراحی:

1. از نظر طراحی ایجاد یک مکان خوب و جذاب که در این ناحیه می تواند بزرگترین چالش را در ایجاد راحتی روانی بیماران به ویژه در ارتباط با سن افراد (از کودکی تا بلوغ) ارائه دهد .

2. مصالحی که استفاده می شود نباید هیچ گونه درز و یا فرجی داشته باشد .

 3. نورپردازی : در چنین فضایی منع نوری باید مخفی باشد تا کمترین انعکاس سطحی نور رخ داده و نور غالب محیط چشم آزار نشود .

اجزای مبلمان : 70 صندلی، آبخوری، تلویزیون، قفسه مجله تلفن عمومی .     

مساحت انتظارها معمولا بر مبنای 3/1 متر مربع برای هر نفر در نظر گرفته می شود .

معمولا همراهان  بیمار نیز به تعداد افراد اضافه می شود . برای محاسبه مساحت انتظارها می توان نصف کل مراجعین (بیمار و همراه) به درمانگاه در شلوغ ترین روز را املاک قرار داد . این ملاک هم در انتظار اصلی و هم در انتظار فرعی باید رعایت شود . بدین ترتیب مساحت انتظار اصلی معمول کل مساحت انتظارهای فرعی پیش بینی می شود .

(همراه)2×کل تعداد بیماران مراجعه کننده در شلوغ‌ترین روز

2

انتظار :                                                     

مساحت انتظار اصلی            A                =3/1×

(همراه)2×کل تعداد بیماران مراجعه کننده در شیوع ترین روز

 2

مساحت کل انتظارهای فرعی متر مربع       A= 3/1×    

A متر مربع

تعداد اتاقهای محاصبه ی معاینه

مساحت انتظارهای فرعی :                                            M2 B=                             

صندوق :

کلیه مراجعین به کلینیک برای پرداخت پول به صندوق مراجعه می کنند .

همچنین در مواردی مراجعین به بخشهای تشخیصی کلینیک مانند آزمایشگاه رادیولوژی برای پرداخت پول به صندوق درمانگاه مراجعه می کنند . داروخانه از حیث حسابداری مستقل بوده و صندوق جداگانه ای مختص بخود دارد .

صندوق ار حیث قرارگیری باید در ارتباط با ورودی و انتظار اصلی درمانگاه بوده و در مجاورت بخش پذیرش و در رابطه با اداری قرار گیرد .

ورودی 

اداری

انتظار اصلی

پذیرش

صندوق

                                                        در ارتباط                        مجاور با           

صندوق معمولا با دریچه ای به فضای انتظار متصل می شود و بیماران پول یا دفترچه بیمه خود را از این دریچه به صندوق    می دهند . معمولا حسابداری کوچکی نیز در قسمت صندوق پیش بینی می شود .

طراحی صندوق به نحوی باید باشد که بیمار و مراجعین نتوانند وارد آن شوند .

محاسبه مساحت صندوق :

مساحت صندوق بستگی به تعداد پرسنل اداری این قسمت دارد . می توان در ازای هر نفر پرسنل این قسمت 5/4 متر مربع مساحت در نظر گرفت که شامل فضای :

پیشخوان و میز کار می شود . همین میزان مساحت برای هر نفر کارکن حسابداری در این قمت نیز لازم است .

مساحت صندوق= 5/4 متر مربع × تعداد پرسنل اداری صندوق

داروخانه :

مکان یابی داروخانه باید به گونه ای باشد که مراجعین خارج از درمانگاه نیز بتوانند با سهولت و حتی الامکان بدون تداخل یا مسیر اصلی بیمار در درمانگاه از آن استفاده کنند .

قسمت های مختلف یک داروخانه می تواند شامل :

1. فضای انبار

2. فضای انتظار مراجعه کنندگان

3. صندوق پرداخت : در قسمت صندوق محلی برای انتظار کسانیکه در نوبت هستند وسیله ای برای اعلام آمادگی نسخه ها و باجه مخصوص دریافت دارو باید وجود داشته باشد .

4. پیشخوان

مساحت قسمت قفسه بندی و نگهدرای دارو می تواند بین 25 تا 35 متر مربع (بر حسب تعداد مراجعین درمانگاه) در نظر گرفته شود . فضای کار پرسنل داروخانه نیز می تواند 5 متر مربع مساحت مفید برای هر کار کن داروخانه در نظر گرفت .

1 متر مربع جهت هر مراجعه کننده به داروخانه فضای انتظار در نظر گرفته شود .

فضایی معادل 6 متر مربع نیز جهت میز کار مسئول داروخانه و فضای کار وی لازم است .

1.بخش اداری :

تحت این عنوان یکسری عمل کرد اساسی قرار گرفته که برای اداره کلینیک ضروری می باشد ولی وسعت یک بخش را نخواهد داشت .

بعضی از آنها در ارتباط با عموم بوده باید دسترسی به آنها آسان باشد . بقیه در این ارتباط نبوده و باید در بهترین موقعیت خود از نظر عملکرد قرار گیرند .

2.اجزای بخش اداری :

 1. مدیر و منشی

2. سالن کنفرانس و تشکیل جنسه

3. حراست

4. بایگانی

5. امور مالی

3. مدیریت

با وجود اینکه احتیاجات فضایی مدیریت زیاد می باشد بهترین و مستقیم ترین انعکاس دهنده تشکیلاتی هستند که کلینیک را اداره می کنند . تمام بخشهای روابط عمومی کلینیک را موثر می نمایند . ولی مدیریت بطور آگاهانه و مداوم ارتباط با عموم را مد نظر قرار می دهد .

4. اجزای داخلی اتاق مدیر :

شامل :

1. اتاق منشی

2. اتاق رییس                                                   

3. اتاق جلسات                  

مبلمان داخلی :

1. اتاق منشی شامل : فایل – میز و صندلی – کامپیوتر – فاکس – تلفن – دستگاه کپی و پرینت – میز و صندلی برای مراجعه کننده .

2. اتاق رئیس شامل : فایل – قفسه بدون پایه 8-5 فوت مربع – کامپیوتر شخصی - صندلی گردان – قفسه کتاب با طول 30 فوت – میز و صندلی میهمان (مراجعه کننده).

3. اتاق جلسات : میز 12 نفره

بایگانی:

فضای مورد نیاز به این مکان شامل دو بخش :

1. مکان برای کارمندان ماشین نوپس

2. قسمت بایگانی پرونده های طبی :

پرونده که نام دیگر آن چارت است با ورود بیمار به کلینیک آماده می گردد و بعد از پذیرش بیمار اسم و آدرس و سای مشخصات وی در صفحه اول نوشته می شود این ورق مخصوص که نام و مشخصات بیمار بر روی آن نوشته شده در یک پوشه نگهداری می گردد که پس از بستری شدن بیمار هر گونه یادداشت و شرح بعدی در آن نوشته می شود . پرونده بیمار باید در جایی نگهداری شود که به آسانی در دسترس طبیب قرار گیرد . از طرفی دیگر نباید پرونده در دسترس عموم باشد . زیرا اطلاعات و مطالب موجود در آن باید نزد پزشک محفوظ باشد و به ندرت حتی به خود بیمار اجازه داده می شود که پرونده را ببیند .

پس از اتمام مراجعات بیمار، پرونده از پرونده بخش جدا شده و به قسمت بایگانی پرونده های طبی فرستاده می شود . اگر بیمار مجددا به کلینیک مراجعه کند در پرونده قدیمی او از بایگانی خارج شده و اطلاعات و مدارک جدید به آن اضافه         می گردد . معمولا در کشورهای اروپایی پرونده ها برا هفت سال نگهداری می شود که دو سال اول پرونده در قسمت بایگانی جاری خواهد بود .

در ایران مقررات خاصی در این مورد وجود ندارد و بطور معمول پرونده ها مدت ده سال و در مواردی کمتر یا بیشتر نگهداری می شود . در موارد در کشورها اروپایی پرونده ها پس از ده سال به میکرو فیلم انتقال می یابد . این سیستم به دلیل مشکلات فنی در ایران نامناسب به نظر می رسد و پرونده ها پس از مدتی به بایگانی راکد منتقل می شود . بنابراین از حیث مساحت باید از سیستم معمول بایگانی پرونده ها تبعیت کرد .

به طور معمول یک قفسه معمولی با 2 متر ارتفاع و یک متر عرض و عمق 40 سانتی متر که دارای هفت طبقه است گنجایش 1400 پرونده را دارد . بنابراین مساحتی معادل 4/0 متر مربع برای بایگانی 1400 پرونده کافی می باشد . و فضایی که پرونده در بایگانی اشغال می کند از فرمول زیر قابل محاسبه است .