آفریقای شمالی منطقه ای خشک وگرمسیراست که بیشترمساحت آن راصحراهاوکویرههای خشک تشکیل داده است.امارودنیل نعمتی است که به این منطقه عطاشده است واین مکان رابه سرزمین مصرداده است که دراین منطقه ساکن شوندویکی ازبزرگترین تمدن های جهان راپدیدآوردند.خاک سیاه رنگ وغنی ازموادمعدنی مصرهمراه بابارندگی های سالانه وآبگیری سدهای کوچک وبزرگ به کشاورزان مصری این مکان رامی دهدکه سالانه دوباربه کشت محصولات خوداقدام کنند.درمصرباستان زمانی که اجسادخودرادفن می کردندهمواره نگران بودندکه مباداسیلاب هااجسادراباخودببرند.بازماندگان متوفی سعی می کردندمردگان رادرزمین هایی مرتفع وبخش های خشک وکویری دفن کنندچراکه خشکی کویرهاسبب خالی از آب ورطوبت بودومانع رشدباکتری های تجزیه گرمی شدوبه این ترتیب اجسادطبیعی مومیایی می شدند.درعصرپیش ازساخت اهرام مصری هااجسادرابه صورت طبیعی وباکمک خاک خشک کویرهامومیایی می کردندومعتقدبودنداجسادنبایدمتلاشی شوندوهمیشه بایدسالم باشند.امااین شیوه نیزمشکلاتی رابه همراه داشته چراکه اجسادتنهاازخطرمتلاشی شدن براثررطوبت درامان بودنداماحیوانات وجانوران خاکی ویاوجوددزدان وسارقانی که برای ربودن جواهرات واشیاگران قیمت دفن شده به همراه اجسادسبب نابودی قبرهاوبدن مردگان می شدندهمچنان مشکل بزرگ به شمارمی رفت.مصریان باستان حدودپنج هزاروپانصدهزارسال قبل برای مراقبت وحفظ اجسادمردگان خودبدن انهارادرسبدهای بسیاربزرگ جعبه های چوبی ویاقبرهای زیرزمینی که باسنگ پوشیده شده بودنددفن می کردندکه این شیوه درطول سالهای بعدوحضورفراعنه به شکل های دیگری تبدیل شد.درفاصله ی سالهای2150تا2650پیش ازمیلادمصریان اجسادمردگان رابه صورت مصنوعی مومیایی می کردندوبااستفاده ازکتان ونمک وچسب وگچ این عمل راانجام می دادند.مصریان درابتدابرای حفظ بدن آنهارادرلایه های بسیاری ازکتان می پیچیدندوحتی صورت رابه صورت بسیاردقیقی پنهان می کردندوموهاواندام های دیگرهمچون چشم هاوریش هارانمایان می ساختند.دراین شیوه از مومیلیی ازنمک خاصی که ناترون نامیده می شودوبه صورت طبیعی درمصروجوددارداستفاده می شده که این نمک همانندخاک داغ وخشک کویرعمل می کرده وقبل ازآنکه اجسادرابالایه های کتان بپوشانندآنهارادرون این نمک قرارمی دادندوپس ازتمام اعضای داخلی بدن ازجمله شش هاومعده وروده هاراخارج می کردندتاباعث فسادبدن نشوندوسپس آنهاراجداگانه خشک کرده ودرون چهارکوزه درپوش دارقرارمی دهندکه درکناربدن مومیایی دراتاقی که اورادفن می کردندقرارمی گرفته است.درفاصله ی سالهای 1570تا1070پیش ازمیلادمسیح بهترین شیوه های مومیایی وجودداشت.دراین دوره به منظورمومیایی کردن اجسان مردگان درخانه های مخصوصی به نام خانه زیبایی اجسادراشستشومی دادندوبااستفاده ازمیله های فلزی بلندنی مانندازطریق سوراخ بینی مغزمتوفی شده راخارج می کردندکه البته همیشه باموفقیت همراه نبوده وگاهی تمام یابخشی ازمغزباقی می ماند.بعدازخارج کردن مغزباکمک همان وسیله وازراه بینی صمغ یازرین رابه درون حفره تخلیه شده واردمی کردند.بعدازانجام این کارمعده وروده هاوشش های مرده رانیزخارج می کردندکه البته برای این کارشکافی رادردیافراگم ایجادمی کردند.مصری هابااعتقادبه اینکه قلب مرکزاحساسات ودیگرویژگی هابوده ان رادرون بدن باقی می گداشتندواگربه صورت تصادفی همراه بادیگراعضای داخلی ازبدن خارج می شددوباره ان رابه جای اول خودبازمی گرداندندسپس اعضای خارج شده راخشک کرده وبعدازانکه بانمک ناترون انهارااغشته می کردند درپارچه کتانی پیچیده ودرون کوزه های دردارقرارمی دادند وبرروی انهاصمغ داغ می ریختند.بعدازاین کاربدن تخلیه شده راباالکل که به شکل شراب بوده می شستندوبعدازاغشته کردن بانمک تاترئن به صورت قبل ان رابالایه های کتابی می پیچیدند.سطح بدن جسدبایدبامخلوتی ازروغن های مختلف نمک سه نوع صمغ وعطروادویه پوشانده می شد.سوراخ های بینی جسدراباتامپون پرمی کردندوگاهی برای چشم هانیزهمین کارراانجام می داندوگاهی به جای چشم های دراورده شده ازپیازاستفاده می کردنداماتمام بدن بایدباصمغ پوشیده می شودتاباجذب کامل رطوبت سبب محکم شدن پوست شود.درفاصله ی سالهای 1898تا1881پیش ازمیلادبسیاری ازمومیایی های سلطنتی که متعلق به سلسله پادشاهی جدیدبودنددردومخفیگاه یافت شده اندکه ظاهرادرتوسطرهبران مذهبی انهاحدودسیصدسال قبل به این مکان انتقال داده شده اندکه سبب شده اطلاعات بسیارباارزشی ازمشهورترین فرمانروایان مصری به دست اید.هم اکنون مومیایی ستی اول که یکی اززیباترین نوع ازاین مومیایی هااست دراتاق مومیایی های سلطنتی موزه قاهره وجودداردوی پدررامسس دوم بزرگترین فرعون مصربوده که سال های بسیاری رابازکاوت وقدرت پادشاهی کرده است.بدن بسیاری ازمومیایی های دوران سلطنتی سلسله بیست ویک وبیست ودوم رنگ شده ودارای طرح ونقش هستندبه طوری که بدن زنان رابارنگ زردپوشانده اندوصورت انهاراارایش کرده اندوبدن مردان رانیزبارنگ قهوه ای متمایل به قرمزطراحی کرده اند.همیشه این مومیایی هاهمراه باجواهرات واشیاء گران قیمت دفن می شدندودرطول قرن هابارهاتوسط سارقان ویاکشیشانی که قصدجابه جایی تابوت هاراداشتندغارت شده اندهمین امرسبب اسیب های بسیاربه اجسادمومیایی هاشده است.
مومیایی های طبیعی
جسدیک مرده به چه سرعت متلاشی می شود؟
هنگامی که انسان می میردوآنگونه که درآلمان واروپامتداول است برطبق آداب وسنن مسیحیان به خاک سپرده می شودقبل ازآنکه تابوت رادردرون گوربگذارندپدرروحانی این کلمات همیشگی وقدیمی راادامی کندپس ازانکه خدای قادرمتعال اراده کرده است روح این بنده ی خدمتکارخودرابگیرماجسم اورابه عناسرواگذارمی کنیم:ازخاک به خاک:ازخاکستربه خاکستروازغباربه غبار:بااین جمله ی مقرون به حقیقت وواقعیت کلیسامی خواهدیک حقیقت بسیارساده ودرعین حال تلخ رابه یاداوردحقیقتی که مابسیارمشتاقیم ان راطردکنیماینکه درحقیقت زندگانی همه ی ماپایانی داردوبدن مادرپایان زندگی تجزیه خواهدشدوبه مداربزرگ چرخه ی طبیعت بازخواهدگشت.این تجزیه ی طبیعی جسدبازگشتن به خاک خاکستروغبارجریانی تدریجی ومداوماست که درطول سال هاانجام می شودطی این جریان ابتداقسمت های نرم بدن ازبین می روندجگرکلیه هاروده هامغزوماهیچه هاپسازان نوبت نسوج شکل پذیرفراخواهدرسیدغضروف هارگ هاوپی هاومفصلهاودرنهایت مقاوم ترین قسمت بدن اسکلت نیزازهم می پاشندوتجزیه می شود.زمانی که برای طی این مراحل لازم است ازسرزمینی تاسرزمین تقارت است.درواقع این زمان می توانددرهرمحل وحتی درهرگورستانی وگوری متفاوت باشدمیانگین زمانمراحل تجزیه ی جسدبرای اروپای مرکزی به شرح زیر است:
قسمت های نرم_3تا4سال نسوج اتصالی_5تا7سال اسکلت_ده هاسال
همانطورکه قبلاگفته شددراین میانگین زمانهاتفاوتهاواستثناهای زیادی وجودداردمثلااسکلت هامی توانندمیلیونهاسال دوام اورند.اکتشافات استخوان های جنجال بر انگیزمربوط به انسان های ماقبل تاریخ درافریقاواسیااین مطلب راثابت کرده است.ودرموارداستثنایی نیزگاهی جسدی به طورکامل سالم باقی می ماندکه به ان مومیایی طبیعی می گویند.
چراجنازه پس ازمرگ متلاشی می شود؟
تجزیه ی جسدقبل ازهرچیزدراثرعملکردباکتری هااست.این موجودات بسیارکوچک تک سلولی ازهمان اغازاحتضاروغلبه ی تدریجی مرگ ازمکان های طبیعی زندگی خودازداخل بدن به بیرون هجوم می اورند.ازدهان مجاری تنفسی روده والت تنفسی پس ازان ازمحیط خارج نیزبه داخل جسدهجوم می اورندودران فعل وانفعالاتی شیمیایی بیشماری رابه جریان می اندازند.فعل وانفعالاتی که کارشناسان برحسب اینکه درانهااکسیژن مصرف شودویانه تحت عنوان واژه های تخصصی{تجزیه ی}تعفنی(بااکسیژن)و{تجزیه ی}تخمیری(بدون اکسیژن)جمع بندی می کنندبه طورجزءبه جزءتلاشی وتجزیه ی جسدبستگی به شرایط بسیاردیگری نیزدارد.مثلابه نوع باکتری هایی که درکارسهیم هستندبه سن مرده به حرارت خارج به رطوبت هواوغیره...بنابراین باکتری هانخستین دروی همرفته ومهمترین نابودکننده ی اجسادهستند.اماتنهانابودکننده هانیستند.قبل ازهرچیزدرتدفین مردگان بدون پوشش یافقط درپوششی ازپارچه {کفن}به خاک سپرده می شوندجانوران کوچکی که زیرزمین زندگی می کنندودرانجاموادغذایی خودرابه سادگی به جسدبرسانندوازان تغذیه کنندالبته دراروپاکه تابوت های سرپوشیده ی چربی به کاربرده می شوداین عمل باتاخیرانجام می گیرد.
مومیایی طبیعی چگونه می تواندایجادشود؟
اگرانسان به خطرهایی فکرکندکه هرجسدازجانب باکتری هاوجانوران کوچک باانهاروبه روست به نسختی می تواندتصورکندکه چگونه یک چنین خلقت وصورت اسیب پذیری می تواندبدون کمک انسانی حفظ شودچگونه می تواندتبدیل به مومیایی طبیعی شودبااین وجوداین امرامکان پذیراست زیرادرطبیعت شرایطی وجودداردکه باکتری هایی مهاجم درونی وبیرونی راباتمام دستیاران وهمکاران جانوریشان چنان سریع متوقف می کندکه هرچنداین باکتری هاکارانهدامی خودرامی توانندشروع کنند.امامجبورندان رابدون موفقیت مداوم متوقف کنند.دوشرط بازدارنده ومومیایی زاازمهمترین شرایط هستندسرمای مداوم وخشکی مداوم.باکتری هاوجانوران کوچکی که صحبت ازانهادرمیان است ازجانوران خونسردهستندیعنی حرارت سلولی یاحرارت بدن انهاباتوجه به حرارت محیط خارج افزایش یاکاهش می یابد.جانوران خونسرددراثرسرمانیروی متحرک خودراازدست داده ودیگرقادربه تولیدمثل نیستندبنابراین اگرجسدانسان دریک منطقه ی خیلی خشک مثلادرزمین داغ کویربه خاک سپرده شودالبته درلحظات نخست باکتری هامانندهمیشه ازقسمت های درونی بدن به داخل جسدکه هنوزمرطوب است هجوم می برندامابعدباافزایش خشکی جسدحملات مهاجمین متوقف می شودنتیجه ی این روندکه تنهاپس ازچندهفته تکمیل می شودیک مومیایی خشک طبیعی است شکلی سبک وشکننده وکم مقاومت مانندیکقطعه اسفنج خشک که دربرابرافات وانگل هلی بعدی تاحدودی محفوظ است مومیایی های خشک نیزمی توانندمانندمومیایی های یخی صورت ظاهرجسدرادرطول قرن هابلکه درحقیقت درطول هزاران سال حفظ کنند.