دانلود تحقیق اهمیت ماشین در کشاورزی

فصل اول

اهمیت ماشین در کشاورزی

در ابتدا، تمام محصولات کشاورزی به منظور تأمین معاش انسان به وسیله قدرت یا توان (1)بدنی انسان تولید و آماده می­شد. قرنها سپری گشت تا این که از قدرت بدنی حیوانات در کمک به توان بدنی انسان استفاده شد. با کشف آهن، ابزاری ساخته شد که باعث کاهش بیشتر کار بدنی انسان گردید. تبدیل کشاورزی با دست به کشاورزی ماشینی امروزی در ابتدا بسیار کند بود، اما با به وجود آمدن گاو آهن فلزی، موتور احتراق داخلی، تراکتور مزرعه و سایر ماشینهای کشاورزی، این حرکت با سرعتی دور از تصور پیشینیان ما انجام گرفت. تغییراتی که در چند دهه گذشته به وقوع پیوسته است، چنان بر ارزشهای بشری تأثیر گذارده که انسان از چگونگی تأثیر ماشینهای کشاورزی در آینده بشر متحیر میشود. در حقیقت پیشرفت کشاورزی طی یکصد سال گذشته بیش از پیشرفت بشر در این زمینه در طول تاریخ جهان بوده است.

امروزه ماهواره­ها از مزارع عکس­برداری می­کنند و متخصصین و دانشمندان را قادر می­سازند تا مناطق آفت زده را مشخص کرده و رطوبت خاک، حرارت خاک و بسیاری از عوامل دیگر را اندازه­گیری نمایند. ماهواره­ای بدین منظور در 21 ژانویه 1975 میلادی توسط کشور ایالات متحده آمریکا به فضا پرتاب گردید.

اختراع تراکتورهای کنترل از راه دور که به­طور خودکار و براساس برنامه­های کامپیوتری کارهای زراعی را انجام می­دهند، یکی دیگر از ابداعات بسیار جدید است. تولید این تراکتورها از سال 1994 میلادی در کشور فنلاند شروع شده است. در شکل 1-1 یکی از تراکتورهای خودکار کنترل از راه دور نشان داده شده است.

عکس

شکل 1-1 یک تراکتور کنترل از راه دور خودکار با نام مودیولر[1] ، ساخت کشور فنلاند.

فشار سطحی این تراکتور 906 کیلوگرمی یک – چهارم فشار تراکتورهای متداول با توان یکسان است.

کشاورزی امروزه، با توجه به توسعه روز افزون صنعت، بدون استفاده از توان موتور و ماشین نمی­تواند جای خود را ثابت و استوار نگهدارد. به­طوری که آمار کشورهای پیشرفته جهان نشان می­دهد مزارعی که مجهز به توان موتوری و ماشینهای کشاورزی هستند، گذشته از کیفیت و کمیت انجام کار و صرفه­جویی در مدت انجام مراحل مختلف عملیات آماده­سازی بستر بذر، کاشت، وجین و سله­شکنی، سم­پاشی، کودپاشی، برداشت، بسته­بندی و ذخیره محصولات کشاورزی نیاز کمتری به توان بدنی کارگر جهت انجام این عملیات دارند (جدول 1-1)

همچنین استفاده از ماشین در کشاورزی و مکانیزه کردن مزارع، درتعداد کارگر – ساعات مورد نیاز جهت تولید محصولات مختلف کشاورزی اثر بسیار زیادی داشته است. به­طور مثال، در سال 1840 میلادی در کشور ایالات متحده آمریکا برای تولید یک تن گندم حدود 85 کارگر – ساعت مورد نیاز بود. در سال 1900 میلادی، با استفاده از دروکن – دسته کنها و خرمن کوبها این تعداد به 39 کارگر – ساعت برای تولید یک تن گندم رسید. امروزه با پیشرفت در ساخت و تولید ماشینهای کشاورزی، به خصوص در ساخت کمباینهای جدید، این نیروی کارگری مورد نیاز تا حدود 5/2 کارگر در – ساعت برای تولید یک تن گندم کاهش یافته است.

جدول 1-1: مقایسه کیفیت و زمان مورد نیاز برای انجام شخم در یک هکتار زمین به وسیله یک تراکتور و یک جفت گاو کار.

مشخصات کار انجام شده                       تراکتور 60 قوه                           یک جفت گاو کار

                                                              اسب با گاو آهن                          با گاو آهن بومی

                                                              برگردان­دار

                                                              سه خیش

ساعات کار برای انجام شخم                                 5/2 تا 3                                     32 تا 53

عمق شخم برحسب سانتیمتر                               25 تا 30                                       8 تا 14

کیفیت برگردان شدن خاک به وسیله گاوآهن       کامل و خوب                               ناقص و بد

پنبه همیشه جز و محصولاتی محسوب می­شده که نیروی کارگری زیادی برای تولید آن مورد نیاز بوده است. اما با مکانیزه کردن تولید این محصول، شامل اصلاح روشهای خاک و رزی و کاشت و همچنین برداشت مکانیکی آن، پیشرفتهای مهمی برای پایین آوردن این نیروی کارگری مورد نیاز به­وجود آمده است. در سال 1840 میلادی در کشور ایالات متحده آمریکا، برای تولید یک عدل وش پنبه، به وزن 226 کیلوگرم، 439 کارگر – ساعت مورد نیاز بود. در سال 1900 میلادی، با استفاده از روشهای بهتر تولید و وسایل کششی دامی، نیروی کارگری مورد نیاز برای تولید یک عدل 226 کیلوگرمی پنبه، به 283 نفر کارگر – ساعت رسید در سال 1970 میلادی، با استفاده از تراکتورهای ردیف کار، ماشینهای برداشت پنبه و سایر ادوات جدید، نیروی کارگری مورد نیاز برای تولید هر عدل 226 کیلوگرمی پنبه، به 32 کارگر – ساعت کاهش یافت.

امروزه، پیشرفت در امر صنعتی شدن جهان و استفاده هرچه بیشتر ماشین در کشاورزی، بخصوص در کشورهای صنعتی، از تعداد افرادی که در مزارع زندگی می­کنند کاسته شده است. به­طور مثال، در سال 1820 میلادی حدود 80% از جمعیت کل کشور آلمان را روستاییان تشکیل می­دادند. در سال 1880 میلادی، این جمعیت به حدود نصف، یعنی 40% رسید و در سال 1925 میلادی تعداد روستاییان این کشور به 25% کاهش یافت. جمعیت روستانشین آلمان­غربی در سال 1955 میلادی به 14% رسید و تا قبل از پیوستن آلمان­غربی و آلمان شرقی به یکدیگر، جمعیت روستایی آن کشور به 7% کاهش یافت. در سال 1855 میلادی، حدود 80% از کل جمعیت کشور ایالات متحده آمریکا در مزارع زندگی می­کردند، در حالی که در سالهای اخیر، بیش از 90% از کل جمعیت آن کشور در شهرهای کوچک و بزرگ سکونت دارند و تنها حدود 2% از جمعیت به کار زراعت اشتغال داشته و در مزارع زندگی می­کنند.

در کشور ما نیز استفاده از ماشین در کشاورزی در چند دهه گذشته یکی از عوامل مهم کاهش تعداد روستانشینان بوده است. طبق آمارهای موجود (جدول 2-1)، در سال 1300 هجری شمسی، 72% از جمعیت کل کشور ما را روستاییان و چادرنشینان تشکیل می­دادند. در سال 1355 حدود 53% از جمعیت کل کشور در روستاها زندگی می­کردند و در سال 1375 جمعیت کل روستانشینان کشور به 34/38% رسید.

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

مکانیزاسیون کشاورزی چیست؟

مکانیزاسیونکشاورزان[2] در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته یا بهتر بگوییم از سال 1345، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذارد مورد بحث متخصصین فن بوده است.

وقتی از مکانیزاسیون کشاورزی صحبت به میان می­آید، اکثراً به فکر کاربرد و استفاده از موتورهای احتراق داخلی و ماشینهای مختلف کشاورزی در مزارع می­افتند، در حالی که مکانیزاسیون به معنی اعم، این نیست که حتماً از موتور احتراق داخلی و یا از آخرین مدلهای ماشینهای کشاورزی استفاده شود.

قبل از این که مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف کنیم، ابتدا لازم است دو وسیله ماشین و موتور را تعریف کرده، آنها را از یکدیگر تشخیص داده و جدا نماییم. "ماشین" وسیله­ای است که اگر به آن توان دهیم، برایمان کار انجام می­دهد ولی خود به تنهایی قادر به انجام کار نیست. "موتور" وسیله­ای است که تولید توان می­کند ولی به تنهایی نمی­تواند کاری انجام دهد مگر این که این توان را به ماشینی بدهد تا آن ماشین بتواند کار تولید کند. به­طور مثال یک گاو آهن را می­توان به وسیله یک یا چند حیوان کار (گاو، اسب، قاطر، شتر و غیره) به حرکت در آورده و زمینی را شخم زد. گاو آهن، در اینجا "ماشین" را تشکیل می­دهد و حیوان یا حیواناتی که آن را می­کشند تا زمین شخم زده شود، در حکم "موتور" می­باشند. در این مثال گاو آهن (ماشین) به تنهایی نمی­تواند بدون حیوان (موتور) کار انجام دهد، و حیوان (موتور) نیز نمی­تواند بدون گاو آهن (ماشین)، زمین را شخم بزند.

گاو آهن ذکر شده در مثال بالا را ممکن است به وسیله یک تراکتور کشید. بنابراین قوه محرکه تراکتور در اینجا یک موتور است و گاو آهن یک ماشین می­باشد.

یک موتور ممکن است در یک زمان، دو ماشین را به حرکت در آورد و گاهی حرکت هر دو ماشین، برای انجام کار، ضروری است. مثلاً گاو آهنی که به وسیله تراکتور کشیده میشود، در صورتی می­تواند زمین را شخم بزند که خود تراکتور در حالت حرکت باشد بنابراین موتور تراکتور، دو ماشین را به حرکت در می­آورد که یکی از آنها گاو آهن و دیگری چرخهای تراکتور می­باشند.

اکنون با روشن شدن فرق بین ماشین و موتور می­توان مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف نمود. کلمه مکانیزاسیون[3] در کشاورزی مترداف با کلمه اتوماسیون در صنعت است که خود به معنی اتوماتیک کردن می­باشد و اتوماتیک کردن یعنی کم کردن کار کارگری است. بدین ترتیب معنی اخص مکانیزاسیون کشاورزی استفاده از ماشین و موتور در کشاورزی جهت کاهش نیاز به نیروی کارگری می­باشد. البته این نیاز هنگامی به­وجود می­آید که درآمد حاصل از کار کارگری کمتر از درآمد به­دست آمده از جایگزین نمودن ماشین و موتور باشد که خود به عوامل متعددی از جمله عوامل زیر بستگی دارد:

دستمزد کارگر بالا باشد.

مشکلات کارگری موجب وقفه در کار در زمان معین شود.

زیانهای حاصل از طولانی بودن کار کارگری بیش از هزینه­های استفاده از ماشین و موتور شود.

کیفیت کار ماشین آنقدر بالا باشد که هزینه­های آن را مستهلک نماید.

معنی اعم مکانیزاسیون کشاورزی اتخاذ هر روشی است که موجب از دیاد درآمد شود. با این تعریف جایگزین کردن کارگر با ماشین و موتور یکی از زوشها محسوب میشود و استفاده از بذر اصلاح شده برای به دست آوردن عملکرد محصول بیشتر روشی دیگر، که هر دو بخشی از موضوع مکانیزاسیون هستند.