مقدمه
رویکرد بشر به انرژی های نو و پاک ، به جای انرژی های آلوده کننده کره زیستی در سال های اخیر ، نشان دهنده نگرانی او از آلوده شدن بیش از پیش کره زمین است.
در میان انرژی های پاک ، انرژی هسته ای به دلیل بهره وری بالا و توجیه اقتصادی مناسب ، بیشتر مورد توجه بوده است.
کاربرد روز افزون انرژی هسته ای در ابعاد مختلف زندگی آدمی ، سبب گردید تا برای آشنایی دانش پژوهان جوان ، با کاربرد انرژی هسته ای در صنعت ، کشاورزی ، پزشکی ، علوم جدید و .... همایشی تحت عنوان " انرژی هسته ای و کاربرد آن " در واحد ساری برگزار گردد.
امید است همکاری اهل علم و فن در این زمینه سبب پر بار شدن این همایش شود.
بعضی کاربردهای دانش هسته ای در کشاورزی در ایران
دستیابی به دانش و فناوری هسته ای در ایران با توجه به افزایش جمعیت و نیاز های غذائی کشور و کاهش سرانه منابع ابی و فرسایش خاک امروزه یک ضرورت است با به کارگیری فناوری های نوین و در راس انها فناوری هسته ای می توان با استفاده بهینه از منابع موجود مسیر تامین امنیت غذائی را برای جامعه امروز و نسل اینده هموار کرد و کشور را در زمینه تولید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات استراتژیک به خود کفائی رساند .دانش و فناوری هسته ای از ابزار مهم در پژوهش های کشاورزی است و در اجرای طرحهای سالم سازی افزایش تولید و کنترل افات و بیماری های محصولات کشاورزی اهمیت ویژه ای دارد . در ذیل به بعضی کاربردهای آن اشاره میشود.
تولید ابزار های مقاوم به شوری و سرما
با پرتو دهی بذ رها می توان انها را در برابر اب و خاک شور و مناطق سرد مقاوم کرد و از این طریق در مناطق کویری هم می توان گیاهان مقاومت را کاشت و بارور کرد این اقدام زیر نظر اژانس بین المللی انرژی اتمی به منظور افزایش سطح زیر کشت در زمین های شور و مناطق خشک در مناطقی از استان های خوزستان گلستان و یزد در حال انجام است در این روش با استفاده از پرتو دهی گاما صفات مقاومت به شوری یا سرما ایجاد می شود این تحقیقات هم اکنون روی گندم دانه روغنی کلزا و برنج در حال انجام است طرح تحقیقاتی مقاوم سازی درخت اکالیپتوس به شوری و خشکی با استفاده از انرژی هسته ای به شکل پرتو دهی گاما در دست اجراست در صورت مقاوم سازی این درخت به شوری وخشکی با استفاده از ان از حرکت شن های روان و فرسایش خاک جلو گیری می شود و شاهد سر سبزی منطقه و تامین علوفه دام به علت تثبیت خاک خواهیم بود .
تولید میوه های بدون هسته
مراکز تحقیقاتی جهاد کشاورزی بیشترین همکاری را با سازمان انرژی اتمی دارد و یکی از طرح های مشترک تولید پرتقال نارنگی و پرتقال کم هسته در باغات تنکابن است .در این حالت میوه تولیدی دارای کیفیت بالا همراه با بازار پسندی خوب و قابل استفاده در صنایع تبدیلی است.
افزایش ماندگاری محصولات کشاورزی
افزایش ماند گاری میوه به ویژه مرکبات در سرد خانه ها از دیگر کاربردهای انرژی هسته ای درکشاورزی می باشد با استفاده از پرتو دهی گاما و افزایش عمر ماند گاری محصولات باغی به ویژه مرکبات می توان ضایعات میوه را کاهش دادو زمان بیشتری برای بازار یابی و صادرات این محصولات به بازارهای بین المللی برای تولید کنندگان و صادر کنندگان فراهم کرد به تاخیر انداختن جوانه زدن سیب زمینی و پیاز در انبارها و حفظ کیفیت این محصولات از طرحهای تحقیقاتی است که کارشناسان بخش کشاورزی و سازمان انرژی اتمی در دست مطالعه و اجرا دارند
کاربرد انرژی هسته ای در مبارزه با افات محصولات کشاورزی
امروزه در جهان به بهداشت محصولات غذائی اهمیت زیادی می دهند برای افزایش سلامت محصولات کشاورزی و کاهش مصرف سم و کود شیمیائی می توان از فناوری پرتو دهی هسته ای برای افت زدائی از محصولات بدون استفاده از انواع سموم و کودهای شیمیا ئی بهره برد استفاده از مواد شیمیا ئی و سموم در مبارزه با انواع افات و قارچها علاوه بر کاهش سلامت محصول سبب الودگی محیط زیست منابع اب و خاک می شود در کشور 20میلیون تن انواع سم برای مبارزه با افات مصرف می شود که با جایگزینی فناوری هسته ای این میزان کاهش چشمگیری خواهد داشت کارشناسان و متخصصان کشورمان با استفاده از انرژی هسته ای و پرتو تابی گاما افات را عقیم می کنند و با رها سازی افات و حشره های عقیم این فعالیت اقتصادی را سالم به نسل های بعد ی انتقال می دهند و به این ترتیب جمعیت افات کاهش می یابد این روش هم اکنون برای کنترل افت کرم گلوگاه انار و بیماری میکروبی خرما که سبب ترشیدگی و شکرک این محصول می شود با همکاری کارشناسان سازمان انرژی اتمی در حال اجراست .با پرتو دهی به محصول خرما و کنترل عوامل میکروبی می توان از کاهش کیفیت سالانه 700 هزار تن خرمای کشور جلو گیری کرد
تولید گونه ها ی بر محصول و حفظ ذخائر ژنتیکی کشور
تولید گونه هائی از محصولا ت غذائی با حاصلخیزی بیشتر به منظور افزایش عملکرد محصول در واحد سطح و استفاده بهینه از منابع اب و خاک یکی از مهمترین کاربردهای انرژی هسته ای است به جای این که سطح زیر کشت را افزایش دهیم می توانیم با استفاده از پرتو دهی گاما ارقام بومی کم محصول را به ارقام مقاوم پر محصول تبدیل کنیم. یکی دیگر از کاربردهای انرژی هسته ای افزایش محصول بذر گندم طبس در ایران می باشد. با استفاده از این روش میزان برداشت محصول گندم از یک و نیم تن در هر هکتار به هفت تن در هر هکتار افزایش یافته است.
افزایش سرعت تحقیقات کشاورزی
برخی تحقیقات کشاورزی برای رسیدن به نتیجه مطلوب زمان زیادی طلب می کند در حالی که با استفاده از فناوری هسته ای این زمان به نصف کاهش می یابد برای بررسی یک بذر تا رسیدن به نتیجه مطلوب در تحقیقات
معمولی اگر ده سال زمان نیاز باشد در تحقیقات هسته ای به 5 سال کاهش می یابد در روش معمولی برای تولید
بذر اصلاح شده مثلا گندم که مقاوم به خشکی یا شوری باشد به حد اقل 14 سال زمان نیاز است در حالی که با استفاده از فناوری هسته ای با پرتودهی گاما می توان در مدت 5 تا 6 سال بذر اصلاح شده گندم را تولید کرد