دانلود مقاله سرخک

سرخک نوعی بیماری عفونی حاد است که به وسیله ویروس روبئولا ایجاد می شود و شدیداً مسری است و بطور معمول در کودکان عارض می گردد.

تاریخچه:

قدیمی ترین شرح بیماری سرخک توسط ابوبکر ( زکریای رازی) نوشته شده که در حدود سال 900 پس از میلاد تشخیص افتراقی سرخک را از آبله شرح داده است. در سال 1846 آقای (Panam) بررسی های اپیدمیولوژیک درباره سرخک انجام داد. در 1954 ویروس آن توسط آندرس Endres و Peebles جدا شد. در سال 1958 برای نخستین بار واکسن سرخک در کار آزمایی بالینی در ایالات متحده به کار برده شد. در 1963 واکسن زنده ی سرخک در ایالات متحده اجازه ی مصرف یافت.

هر چند احتمال حذف سرخک تا سال 2000 امریکا و بعد از آن در دیگر نقاط جهان وجود داشت ولی هنوز قریب 10% کل مرگ های کودکان زیر پنج سال در سطح جهان  را شامل می شود و در واقع هشنمین علت مرگ در سطح جهان است. در سال 1990 علت حدود 7/2% از ناتوانی های مادام العمر بوده و بر اساس آمار WHO سالانه یک میلیون کودک را به کام مرگ خود فرومی برد. از آنجا که بیماری مخزن مهمی غیر از انسان ندارند، حذف آن با بهره گیری از برنامه گسترش ایمن سازی و استفاده از واکسن بسیارسالم و مؤثر محلی جزو اولویت های WHO است در کشور یران به فراوانی یافت شده و گاهی منجر به برزو طغیانهایی نیز گردیده است، چون سطح ایمنی واکسینال پس از مدتی پایین می آید‏، و لذا در نیمه دوم سال 1382 در سراسر کشور، اقدام به واکسیناسیون کلیه افراد 5 تا  25 گردید.

عوامل بیماری زایی

الف) عامل سببی بیماری زا

ویروس عامل سرخک نوعی RAN ویروس، از جنس موربیلی (Morbili) ویروس ها و خانواده  پارا میگزو ویرید ( Paramixovirido) است و بسیار ناپایدار و نسبت به اسید، نور شدید( خشک شدن) حساس می باشد. ولی با این حال به مدت چندین ساعت در مواد به خصوص در شرایطی که رطوبت متوسطی وجود دارد، زنده و عفونت زا باقی می ماند. ولی قدرت آلوده کنندگی خود را در دمای کمتر از صفر درجه صد قسمتی حفظ می کند.

ب) منبع عفونت

ویروس سرخک، تنها از افراد بیمار و اطرافیان آنها منتقل و حتی افراد مبتلا به عفونت سرخکی بدون علامت بد احتمالی برای دیگران یا مسری نیستند یا قابلیت سرایت نا چیزی دارند. قابلیت سرایت بیماری در دوره مقدماتی به اوج شدت خود می رسد. از طریق ترشحات تنفسی به افراد حساس، منتقل می شود و ورود ویروس از راه مخاط بینی و به احتمالی ملتحمه چشم صورت می گیرد و دامنه دوره قابلیت سرایت از چند روز قبل از برزو بثورات تا چند روز بعد ازآن متغیر می باشند.

ج) مواد آلوده کننده:

پیش از بروز نشانه های بیماری و در مراحل اولیه ی بروز دانه های سرخکی ترشحات دستگاه آلوده کننده اند.

د) دوره واگیری:

سرخک در مرحله پیش از بروز دانه ها و به هنگام بروز دانه ها به شدت آلوده کننده است ولی پس از بروز دانه ها توان آلوه کننده گی بیمار به شدت کاهش می یابد. دوره آلوده کنندگی را از چهار روز قبل تا 5 روز پس از بروز دانه ها می توان دانست.

عوامل میزبان

الف) سن: سرخک بطور عمده یک بیماری دوران کودکی است ولی در صورتی که ایمنی قبلی ایجاد نشده باشد در هر سنی روی می دهد. کودکان کمتر از 6 ماهه اگر پادتن های مادری را داشته باشند از آلودگی دور می مانند. با به کار گیری گسترده ی واکسن سرخک اینک بیماری در گروههای سنی بزرگتر بیش از دوران پیش از ایمنی سازی دیده می شود و میزان بروز سرخک در بزرگسالان هم افزایش یافته است.

ب) جنس: بروز بیماری در هر دو جنس مساوی است.

ج) ایمنی: یک بار ابتلا به سرخک ایمنی مادام العمر به دنبال دارد و ابتلای دوباره نادر است. ایمنی سرخک هم خلطی(Hamoral) و هم بافته ای (Cellular) است. شیر خواران به وسیله پاتن های مادری حفاظت می شوند که این پاتن ها در بسیاری موارد تا بعد از 9ماهگی دوام می آورند.

د) وضعیت تغذیه: در کودکان دچار سوء تغذیه سرخک به اشکال خیلی شدید بروز می کند و میزان میرایی آن 400 برابر بیش از کودکان خوب تغذیه شده ای است که سرخک گرفته باشند. علت این امر ممکن است در رابطه با نارسایی پاسخ ایمنی به علت سوء تغذیه باشد. حتماً در کودکان سالم هم پس از ابتلا به یک حمله شدید سرخک ممکن است کاهش وزن بروز نماید و کودک را به سوء تغذیه بکشاند.

عوامل زیست محیطی

ویروس سرخک در هر فصلی انتشار می یابد. افزایش انتشار سرخک در فصل زمستان به احتمال بیشتر ناشی از عوامل اجتماعی است تا عوامل اقلیمی زیرا در زمستان مردم بیشتر از تابستان در اتاق دور هم جمع می شوند و ویروس فرصت مناسب تری برای انتشار می یابد. تراکم جمعیت و حرکات جمعیت در بروز همه گیری تأثیر می گذارد.

روند زمانی

سرخک در مناطق معتدله که یک بیماری زمستانه بهاره به حساب می آید و در نیمکره شمالی، بخصوص در ماههای اسفند و اردیبهشت به حد اکثر میزان خود می رسد در حالی که در مناطق استوائی، اپیدمی های بیماری از وضوح کمتری برخوردار بوده و بیشتر در فصول گرم و خشک سال حادث می گردد.

همه گیری های بیماری در بعضی کشورها ی صنعتی در دوران قبل از کشف واکسن ها هر 25 سال تکرار می شود در حالی که در جوامع و مناطق محدودتر و برخی از جزایر دور افتاده، و مناطق قطبی، همه گیری های بیماری با فواصل طولانی تر و مرگ و میر بالاتری حادث می گردد. هر چه تعداد افراد جمعیت یک منطقه بیشتر باشد فاصله بین همه گیری ها ی سرخک کوتاه تر خواهد بود.

راه انتقال

انتقال سرخک بطور عمده به وسیله ریزقطره ها و قطرات هسته ای انجام می گیرد. راه ورود ویروس دستگاه تنفس است. آلودگی از راه ماتحمه ی چشم هم محتمل است. زیرا با چکاندن ویروس سرخک در چشم می توان عفونت ایجاد کرد. کسانی که واکسن سرخک دریافت می دارند نمی توانند ویروس واکسن را به دیگران منتقل نمایند.

دوره پنهانی:

دوره پنهانی سرخک 5 روز (دامنه ی 8 تا 16 روز) است که در بزرگسالان ممکن است کمی طولانی تر شود. هرگاه آلودگی به سرخک بطور مصنوعی از راهی جز راه دستگاه تنفس ایجاد شود، (مانند تزریق واکسن سرخک) دوره پنهانی کوتاه تر و بطور متوسط هفت روز خواهد بود.

اشکال بالینی دوره بیماری را می تواان به دو بخش کرد:

الف) دوره پیش از بثورات: عقیده بر آن است که دوره پیش از بروز نشانه های بالینی نماینده‌ی دوره‌ی انتشار ویروس است این دوره 4-3 روز طول می کشد و ویژگی آن نشانه های کلاسیک بیماری مانند تب خفیف تا متوسط سرفه خشک، آبریزش بینی و سرخ شدن چشم است. این نشانگان به علت پرخونی پوشش های مخاطی هستند. یک یا دو رو زپیش از بروز دانه های پوستی، در مخاط دهان «لکه های کوپلیک» پدید می آیند. لکه های کوپلیک، لکه هایی کوچک و سفید مایل به آبی در زمینه ی قرمز هستند و تعداد آنها از چند عدد تا چند صد عدد و اندازه ی آنها کوچکتر از نوک سوزن و وجود آنها علامت مشخصه‌ی «یاتوکتوموتیک» سرخک است.

24 تا 48 ساعت قبل از بروز بثورات جلدی دیده یم شود.

ب) مرحله بروز بثورات: در حدود روز چهارم بیماری بثورات پوستی در سرتاسر بدن پدید می آید. رنگ آنها صورتی روشن با سرخ و ماکولوپولراند، دانه ها نخست در صورت و گردن دیده می شوند و در مدت 2 تا 4 روز تمام بدن و پاها را گرفتار می کنند. دانه ها ممکن است به صورت ناپیوسته باقی بمانند ولی اغلب بهم پیوسته و دارای رنگ غیرواضح اند. در روز پنجم یا ششم دانه ها شروع به ناپدید شدن می کند. ترتیب ناپدید شدن آنها به مانند پدید آمدن دانه هاست و بر جای دانه ها تغییر رنگ قهوه ای باقی می ماند که مدتها پس از ناپدید شدن دانه ها هم آنها را می توان دید.

یک اناتتم یا mottling قرمز معمولاً در کام نرم و تحت وجود دارد koplikspois نقاط خاکستری – سفید، معمولاً به کوچکی دانه شن یا هاله کوچک قرمز بوده ندرتاً هموراژیک می باشند آنها تمایل دارند در مقابل آسیابهای تحتانی رخ می‌دهند اما می توانند بصورت نامنظم در تمام مخاط بخش کردند ندرتاً در قسمت میانی لب پایین روی کام ظاهر می شوند به سرعت ایجاد و محو می‌شوند غالباً 18-12 ساعت هنگامیکه محو می گردند تغییر رنگ قرمز و نقطه ای مروی مخاط باقی می ماند.