لوبیا
یکی از مهم ترین حبوبات در جهان لوبیا است . سطحی زیر کشت جهانی انواع لوبیا 24 میلیون هکتار است . از یان نظر در بین حبوبات مقام اول را دارا است . متوسط عملکرد جهانی انواع آن حدود 500 کیلو گرم در هکتار است 40 درصد از سطح زیر کشت آن در آسیا 30 درصد د رآمریکاست تقریبا 9 میلیون هکتار سطح زیر کشت انواع لوبیا در هندوستان ، 4 میلیون هکتار در برزیل ،5/1 میلوین هکتار در مکزیک، 3/0 میلیون هکتار در بروندی و 4/0 میلیون هکتار در یوگسلاوی است تمامی گونه های لوبیا متعلق به دو جنس عمده است جنس Phaseolus که شامل گونه های بذر درشت آمریکایی است و جنس Vigna که شامل گونه های بذر ریز آسیایی است . گونه های آمریکایی ،بومی آمریکا و گونه های آسیایی بومی جنوب آسیا هستند . گونه های آمریکایی ، دارای غلاف هایی پهن با نوک بلند بوده و دارای تعداد محدودی بذر در درهم غلاف (4تا8 عدد) اما بذر ها درشت می باشند اما گونه های آسیایی نیز دارای غلاف هایی کوچک(حد اکثر به طول 10 سانتی متر ) و استوانه ای هستند در داخل هر غلاف تعداد زیادی بذر (تقریبا 20 عدد) وجود دارد . در حال حاضر 18 نوع لوبیا در سطح جهان کاشته می شود و در بین انها لوبیا سبز بیشترین توجه جهانی را به خود اختصاص داده است .
لوبیا قرمز (Phaseolus calcaratus) :
در زبان فارسی به این نوع لوبیا ، لوبیا قرمز می گویند و در زبان انگلیسی آن را Red beanوRice bean می نامند .
این نوع لوبیا ، بومی مناطق گرمسیری هیمالیا و چین مرکزی تا مالزی است . در فیلیپین ، موریتانی ، برمه ، مالزی ، هندوستان ، ایران ، چین و فیجی دانه خشک شده آن را به مصرف تغزیه می رسانند . غلاف ها و برگ های تازه آن با عنوان سبزی مصرف می شود و کل گیاه هم نیز به عنوان علوفه مصرف دارد .
لوبیا قرمز گیاهی یک ساله ،ایستاده ، نیمه ایستاده یا رونده است . طول ساقه آن بین 30تا 100 سانتی متر است . برگ ها سه برگچه ای با طول دمبرگ 5 تا 10 سانتی متر ، غلاف ها بلند و حاوی 8 تا 12 بذر می باشند وزن یکصد دانه آن 8 تا 12 گرم است .
معمولا آن را به صورت دستپاش می کارند و در هر هکتار 60 الی 80 کیلو گرم بذر مصرف می کنند . این گیاه حدود 2 ماه پس از کاشت می رسد در کشور برمه آن را در تناوع با برنج قرار می دهند چهار گونه از ان گزارش شده است :
ساقه ها و برگ های گرد
گل های درشت
ساقه های ایستاده و گوتاه
ساقه هایی نرم و ظریف و برگچه های باریک .
دانه های خشک این گیاه حاوی 5/10 درصد آب ، 7/21 درصد پروتئین ، 6/0 درصد چربی ، 1/58 درصد هیدرات کربن ، 2/5 درصد فیبر و 9/3 درصد خاکستر است .
از واریته های داخلی آن می توان از ناز و گلی نام برد .
لوبیا سبز
مقدمه
در زبان فارسی به این گیاه ، لوبیا زراعی و یا لوبیا سبز اطلاق می شود و در زبان انگلیسی از اسامی متفاوت ........................................................................................................................................................................................................................................................
نامیده میشود این نوع لوبیا دارای واریته های بیشماری است و مبدا گونه مذکور هنوز محقق معلوم نشده است مقایسه صفات مرفولوژیک ، توزیع جغرافیایی ، اکولوژی ، پروابط ژنتیکی و تاریخ چه باستان شناسی آن حاکی از آن است که انواع وحشی آن با بذر های کوچک سیاه رنگ آن در آمریکا است در حال حاضر عقیده بر این است که که منشا آن آمریکای جنوبی و مرکزی است و پیشتر از 6000 سال پیش در این واحی اهلی شده است . احتمالا برای اولین بار آن را با ذرت کاشته اند . لوبیا سبز در قرن شانزدهم توسط اسپانیا ییها و پرتغالیها به اروپا و سپس به آفریقا و آسیا منتقل شده است و اکنون د رسر تا سر نواحی گرمسیر ملایم کاشته میشود . این گیاه در سرتا سر مناطق گرمسیری آمریکا و بسیاری از بخش ها ی آفریقا کاشته میشود و از آن به منظور تولید دانه استفاده می کنند . اهمیت آن در هندوستان و اکثر بخش های گرمسی رآسیا در مقایسه با آمریکا و آفریقا کمتر است . تولید آن د رآمریکای جنوبی دو برابر بخش های دیگر آمریکاست و تقریبا تمام تولید در محل مصرف میشود ..
خصوصیات مرفولوژیکی
لوبیا سبز اگرچه گیاهی است منتوع با صدها واریته جدید اما تمامی آنها را در دوبسته طبقه بندی می کنند :
الف- واریته های بوته ای یا bush type که روز خنثی بوده و و گیاهانی پا کوتاه به ارتفاع 20 تا 60 سانتیمتر زودرس و با رشدی محدود می باشند .
ب- واریته های رونده یا pole type که رشدشان نامحدود بوده و ممکن است تا ارتفاع 2 الی 3 متر هم رشد می کنند . در آنها انداع روز خنثی و زور کوتاه وجود دارد.
این گیاه دارای یک ریشه اصلی است که تا عمق یک متری رشد می کند و چندین ریشه جانبی که د رعمق 15 سانتیمتر خاک می باشد . طول ساقه در انواع بوته ای از 60 سانتی متر تجاوز نمی کند و به هنگام ظاهر شدن خوشه انتهایی گل ، رشد طولی ساقه متوقف می شود و د ر عوض ، شاخه و برگ زیادی می دهد . در انواع رونده همانطور که گفته شد ، 2 تا 3 متر رشد می کند دو برگ اولیه لوبیا ساده و مابقی مرکب و سه برگچه ای هستند . برگچه ها تخم مرغ شکل و کوچک بوده و غالبا در کنار هر برگچه یک استیپول به چشم می خورد رگبرگ ها منشعب و به اشکال گوناگون در بوته های مختلف مشاهده می شود . برگ لوبیا سبز ، زبر و دارای کرک های خشن و سختی است .
گل :
گل ها در این گیاه به رنگ های متنوع سفید ، ارغوانی و صورتی مایل به بنفش مشاهده می شود در روی محور گل آذین بیت 2 تا 8 گل پدیدار می شود که به طور همزمان از پایین به بالا شکوفا می شوند . اندام یا نافه آن 10 پرچم دارد که 9 عدد از آنها چسبیده اندو از مرکز آن مادگی خارج می شود و دهمین پرچم هم آزاد است مادگی گل طویل و خامه آن در انتها کمی خمیدگی دارد . کلاله برجسته و کرکدار است . تخمدان آن از دو اپیدروم داخلی و خارجی تشکیل یافته که در حد فاصل آنها یک طبقه پارانشیم کلروفیلی و دسته های آوند آبکش چوبی قرار گرفته است . تخمک لوبیا خمیده و قسمت های متشکله ان اعم از کیسه رویان ، خورش و پوشش آن ها و بند تخمک به دور خود پیچیده هستند و سفت آنها نیز مجاور ناف قرار گرفته است گلهای آن خودگشن بوده و در اقلیم های گرم دگرگشنی در آن هیچ گاه بیشتر از 5درصد نخواهد داشت .
میوه :
غلاف های لوبیا سبز کشیده و آویزان هستند . شکل غلاف در ارقام مختلف ، متفاوت و به شکل خمیده، مستقیم ، پهن یا استوانه ای هستند . طول غلاف معمولا بین 7 تا 20 سانتی متر و حاوی 4 تا 6 بذر و بندرت بیشتر از این تعداد است .
دانه :
دانه لوبیا از رشد و نمو تخمک حاصل میشود و ساختمان آن به طور کلی در واریته های وختلف ، متفاوت است . دانه آن فاقد آلبومن بوده و لپه های آن دارای اندوخته غذایی از قبیل نشاسته و دانه های آلورون است و تقریبا تمام حجم دانه از این مواد تشکیل یافته . بذر ها از نظر رنگ و اندازه از کوچک و به رنگ سیاه (انواع وحشی)تا بزرگ و به رنگ های سفید ، قهوه ای و زرد و با طول 7 تا 16 میلیمتر دیده میشود . معمولا ناف انها سفید رنگ بوده و وزن یکصد دانه انها 20 تا 60 گرم است.
رقابت زیادی برای جذب مواد تثبیت شده با گره ها ایجاد می کنند لذا به محض غلافدهی و شروع رشد بذرها به تثبیت ازت کاهش می یابد .
دمای مطلوب برای تثبیت ازت در محیط های کشت از 25 تا 30 درجه سانتی گراد متغیر است اما مقدار تثبت در کمتر از 12 و بیشتر از 33 درجه سریعا کاهش می یابد .
خصوصیات اکولوژیکی
لوبیا سبز گیاهس گرما دوست است و دمای مطلوب رشد ان 20 تا 22 درجه سانتی گراد است دمای بیشتر از 45 منجر به عدم تشکیل بذر در ان شده و دمای کمتر از 15 درجه سانتی گراد برای رشد ناسب نیست. لوبیا سبز گیاهی روز کوتاه است به خوبی سایه اندازی را تحمل میکنند و د رکشت های درهم به خوبی عمل میکند برای رشد کامل آن 120 الی 130 روز وقت لازم است به شرط آنکه درجه حرارت هرگز به صفر و زیر صفر نرسد در حدود 26 تا 39 زور پس از کاشت چنانچه طول روز بین 10 تا 18 ساعت باشد به گل مینشیند برخلاف سویا کمبود رطوبت را بهتر تحمل میکند البته در شرایط خشک تولید آن به شدت کاهش می آید مخصوصا در طی گل دهی و پر شدن غلاف ها به هوای خشک حساس است. بهترین منطقه کشت آن محلی است که در آخر فصل رشد آن ، بارندگی صورت نگیرد . پوست بذرهای اکثر انواع لوبیا به آب غیر قابل نفوذ می شوند و چنانچه لوبیا سبز را در موقع وزش باد گرم برداشت کنند یا در انبارهای گرم نگهداری کنند این سخت پوستی تشدید می شود باران بیش از اندزه نیز باعث ریزش گل و افزایش ابتلا به بیماری در آن می شود .
در شرایط گرمسیری و نیمه گرم سیری آن را در انوع خاک ها کشت می کنند اما قادر به رشد در خاک های رسی بافت سنگین که سطح سفره آب زیرزمینی هم د رآنها بالا باشد نیست .شوری زیاد خاک به طور قابل توجهی باعث کاهش رشد لوبیا سبز می شود به تجمع بیش از اندازه منیزیم ، آلمینیوم و بر حساس است . PH مناسب خاک برای این گیاه حدود 6 الی 7 است .