چند لائی ها
تخته لایه از چندلایه چوبی به تعداد فرد تشکیل شده که پس از آغشتگی با چسب ، بطور متقاطع (الیاف هرلایه با دیگری زاویه 90 درجه را تشکیل می‌دهد) بر روی همدیگر تحت تأثیر فشار زیاد و حرارت چسبیده‌اند . معمولاً تخته لایه‌ها دارای ضخامت بین 3 تا 18 میلیمتر بوده و تعداد لایه ها ممکن است 3 ، 5 ، 7 ، 9 ، 11 ، ..... باشد .
عموماً جهت اتصال لایه‌ها از چسب اوره فرمالدئید با غلظت 62% (مواد جامد) استفاده می‌شود . در صورتیکه تولید تخته لایه ضدآب مورد نظر باشد در آن صورت از چسب فنل فرمالدئید نیز استفاده می‌شود . مقدار چسب مصرفی در مقایسه با چوب مورد مصرف کم بوده و بین 70 تا 200 گرم در هر مترمربع سطح تخته تولیدی در تغییر است که حدوداً 10% وزن تخته را تشکیل می‌دهد .
گرده بینه (Log)مورد نیاز جهت تولید تخته لایه نباید دارای وزن مخصوص زیاد باشد ، حداکثر مقدار قابل قبول kg/m3600 می باشد . علاوه بر این چوب مصرفی باید راست تار استوانه‌ای شکل ، بدون گره و شکاف بوده و دارای قطر بیش از ۴۰سانتیمتر باشد که البته هرچه بیشتر باشد بهتر است .
طول گرده بینه باید حداقل 2 متر باشد که بهترین طول 6/2 متر است . مهمترین چوبهائی که در کشور جهت تولید تخته لایه مورد استفاده قرار می‌گیرد چوب صنوبر ، راش و ملچ می‌باشد .
چوب درختان پس از قطع و حمل به کارخانه معمولاً باید مدتی در یارد کارخانه نگهداری شود . بمنظور جلوگیری از تخریب بیولوژیک و فعالیت قارچ ها ، بهتر است که آنها را یا در استخر آب غوطه‌ور ساخت و یا در صورتیکه اینکار میسر نباشد بوسیله فواره‌های گردان بر روی گرده بینه‌ها مرتباً آب پاشی کرد ، در این صورت رطوبت گرده بینه‌ها همواره بیشتر از نقطه اشباع الیاف خواهد شد و از معایب مختلف مصون خواهند ماند . لازم بذکر است که عموماً در کارخانجات کشور این اصول رعایت نمی‌گردد و بعضاً از فواره گردان جهت حفاظت چوب در یارد
استفاده می‌شود .
حوضچه پخت بمنظور نرم‌کردن چوب لازم است که مدتی گرده بینه‌ها در حوضچه پخت قرار گیرند . حوضچه پخت محفظه‌ای است که عموماً در داخل زمین قرار گرفته و دارای سرپوش فلزی است . در کف حوضچه‌ها لوله‌هائی بصورت رادیاتور قرار گرفته که روی آن تا ارتفاع حدود cm50 از آب پوشیده است . این لوله‌ها وظیفه تأمین حرارت حوضچه را بعهده دارند . در این حالت چوبها بر روی شبکه‌ای قرار می‌گیرند که در کف حوضچه و بالای آب گرم قرار دارد پس از تکمیل‌نمودن حوضچه از گرده بینه‌ها درب آن بسته می‌شود و این حوضچه تقریباً شبیه دیگ زودپز عمل می‌کند
بدین ترتیب تنه‌های درختان در مجاورت بخار آب قرار می‌گیرند .
اصولاً درجه حرارت و مدت زمان قرارگرفتن گرده بینه در حوضچه پخت به درجه سختی و وزن مخصوص چوب مورد مصرف بستگی دارد ولیکن بطور متوسط درجه حرارت در حوضچه‌های پخت کارخانجات کشور بینoc120-80 است . مدت پخت برای چوب راش 48 ساعت ، چوب گردو 74 ساعت ، ملچ 24 ساعت می‌باشد .
برای چوب صنوبر نیاز به قرارگرفتن در حوضچه پخت نمی‌باشد و در صورتیکه اشباع از آب باشد بدون بخاردادن قابل تبدیل است .
اندازه بری و پوست کنی(Trimming & Debarking)
قبل از قراردادن گرده بینه‌های پخته شده بر روی دستگاه لوله بری (Peeler) باید آنها را به طول مناسب که حداکثر از طول تیغه نمی‌تواند زیادتر باشد ، برید و سپس آنها را پوست کنی کرد .
عمل پوست کنی بوسیله تیغه‌ای بصورت دستی صورت می‌گیرد .
لوله بری (Peeling)
گرده بینه پس از مرکزیابی و تثبیت بر روی دستگاه لوله بری حول محورش که جهت کاملاً افقی و موازی با تیغه‌های دستگاه دارد شروع به گردش می‌کند . در این عمل پیوسته تیغه دستگاه در تماس با پیرامون گرده بینه می‌باشد و به همان ضخامت که از گرده بینه بر می‌دارد به طرف آن نزدیک می‌شود ، در نتیجه همواره لایه‌ای با ضخامت یکسان از گرده بینه جدا می‌گردد .
دستگاههای لوله بر قادرند لایه‌هائی با ضخامت بین یک تا 5 میلیمتر را تهیه نمایند . عمل تثبیت گرده بینه توسط چنگک هائی که مرغک نامیده می‌شود صورت می‌گیرد . بنابراین بخشی از گرده بینه که در تماس با مرغک می‌باشد قابل لوله‌بری نبوده و بعنوان مغزی (core) باقی می‌ماند .
در دستگاههای لوله‌بری موجود در کشور قطر مغزی باقیمانده حدود 20-15 سانتیمتر می‌باشد .
در تکنولوژیهای روز دنیا ، نگهداری گرده بینه توسط غلطک هائی صورت می‌گیرد ، بدین ترتیب قطر مغزی باقیمانده حدود 5-4 سانتیمتر می‌باشد . بدین ترتیب میزان راندمان افزایش می‌یابد . لازم بذکر است راندمان تولید تخته لایه در ایران حداکثر 50% گزارش شده است . شکل های شماره 1 و 2 دستگاه لوله‌بری را در هنگام کار نشان می‌دهد . قیچی کردن (Clipping)
لایه چوبی که بصورت پیوسته از دستگاه لوله‌بری خارج می‌گردد لازم است به ابعاد مورد نظر بریده شوند اینکار توسط: قیچی یا گیوتین صورت می‌گیرد . همچنین در این مرحله در صورتیکه معایبی از قبیل پوسیدگی ، گسیختگی و.... در لایه‌ها وجود داشته باشد با عمل قیچی کردن جدا می‌گردد .
خشک کردن لایه‌ها (drying)
خشک کردن لایه‌ها یکی از مراحل مهم تهیه تخته چندلا است که باید در تنظیم عوامل مؤثر در آن یعنی درجه حرارت ، رطوبت و زمان آن دقت کافی بکار رود . خشک‌کن‌هائی که برای خشک کردن لایه‌های تخته چندلا بکار می‌رود و معمولاً از نوع غلطکی است .
بدین ترتیب که لایه‌های چوب در حین عبور از تونل هوای گرم خشک کن از بین غلطک هائی که در فواصله نزدیک هم قرار گرفته‌اند عبور می‌کند .
درجه حرارت خشک کن حدود oc 160-150 بوده و رطوبت لایه‌ها پس از خارج شدن از خشک کن دارای رطوبت حدود 8-6 درصد می باشند . شکل شماره 3 دو نما از ماشین خشک کن را در حین کار نشان می‌دهد .
صاف بری(Dry Clipping)
قبل از اینکه لایه‌های چوب به دستگاه چسب زنی فرستاده شوند لازم است که قطعات باریک در کنار هم قرار داده شده و به یکدیگر متصل شوند .
در عمل صاف بری چندین لایه چوب بر روی هم قرار گرفته بطوریکه ضخامت آنها از 10 تا 15 میلیمتر تجاوز نکند ، سپس بوسیله قیچی‌های گیوتین کناره‌های لایه‌ها صاف می‌گردد تا بتوان آنها را کنار هم قرارداده و بهم متصل نمود . جفت کردن و اتصال لایه‌ها عمل جفت کردن و اتصال لایه‌ها پس از صاف بری صورت می‌گیرد . در این حالت لایه‌های چوب بوسیله نوارهای کاغذی آغشته به چسب متصل می‌شوند تا به اندازه‌های مورد نظر تبدیل گردند . در مواردی از دستگاههائی شبیه چرخ خیاطی جهت اتصال لایه‌ها به یکدیگر استفاده می‌گردد .
چسب زنی (Gluing)
بیش از 75% چسب مورد مصرف در صنایع تخته لایه دنیا از نوع چسب اوره فرمالدئید می‌باشد که بصورت آماده و محلول با درصد مواد جامد حدود 62% خریداری می‌گردد و در کارخانه پس از اضافه‌نمودن 1 تا 3 درصد کلرور آمونیوم بعنوان هاردنر و حدود 20 تا 25 درصد آرد گندم بعنوان پرکننده و مخلوط نمودن آن در همزن با اضافه‌نمودن مقداری آب مورد استفاده قرار می‌گیرد . چسب‌زنی در کارخانجات تخته لایه کشور توسط دستگاه چسب زن غلطک دار صورت می‌گیرد . در این چسب‌زنها لایه چوبی از بین دو غلطک که عکس جهت هم می‌گردند و در تماس با مخزن چسب هستند عبور می‌کند و به چسب آغشته می‌شود . برای تولید تخته‌های سه لا فقط لایه وسط چسب زنی می‌شود و در تخته‌های پنج لا ، لایه‌های 2 و 4 چسب زنی می‌شود بدین ترتیب در تخته‌های ضخیم‌تر و با تعداد لایه‌های بالاتر ، لایه‌ها یک در میان چسب زنی می‌شوند .
جورکردن و توأم کردن لایه‌ها قبل از پرس پس از چسب زدن ، لایه‌ها باید برای پرس شدن و تشکیل تخته لایه ، توأم گردند . همانگونه که گفته شد تعداد لایه‌های هر تخته فرد می‌باشد و ضخامت نهائی هر تخته و تعداد لایه‌ها ، ضخامت لایه‌های رو و زیر و مغزی متفاوت است .
مثلاً برای تولید تخته سه لائی با ضخامت حدود 8/3 میلیمتر از یک لایه مغزی با ضخامت 2/2 میلیمتر از چوب صنوبر که ارزان قیمت است استفاده می‌گردد و برای لایه‌های رو و زیر مثلاً از چوب راش که چوبی با نقوش زیبا و گرانقیمت تر می‌باشد با ضخامت 8/0 میلیمتر استفاده می‌گردد . پرس کردن
نظر به اینکه چسب مصرفی جهت اتصال لایه‌های تخته لایه از گروه چسب های ترموست می‌باشد ، لذا از پرس گرم برای پلیمریزاسیون چسب استفاده می‌شود . این پرس ها چند طبقه (معمولاً 10 تا 12 طبقه) می‌باشند و عمل تغذیه و تخلیه آن بصورت دستی صورت می‌گیرد و در هنگام بازشدن دهانه پرس ، لایه‌های جور شده در مرحله قبل ، وارد پرس می‌گردند .
درجه حرارت این پرس‌ها حدود oc120-100 و فشار آن تقریباً kg/cm2 10-6 برای تولید
تخته‌های سه لا می باشد زمان پرس به تعداد لایه‌ها و ضخامت تخته لایه بستگی دارد .
لازم بذکر است که سطح هر طبقه پرس از آلیاژ فولادی ساخته شده است که ضریب هدایت حرارتی آن زیاد می‌باشد ، داخل صفحات مجوف است که معمولاً بخار آب جهت گرم شدن پرس در داخل آن گردش می‌کند .
در برخی از کارخانجات عمل پرس در دو مرحله صورت می‌گیرد :
ابتدا پرس سرد و سپس گرم در شرکت چوکا که عملکرد پرس به روش فوق می‌باشد ، ابتدا تخته‌های آماده در پرس سرد تحت فشار kg/cm2 15 به مدت 60 دقیقه قرار گرفته و پس از آن در پرس گرم که دارای بیست طبقه است تحت فشار حدود Psi 3000 و درجه حرارت حدود
oc 100-90قرار می‌گیرد
کناره بری
نظر به اینکه لایه‌های چوب در هنگام جورکردن لایه‌ها قبل از پرس کاملاً برهم منطبق نبوده ،لذا کناره‌های آن تا صاف می‌باشد و می‌بایست توسط دستگاههائی که دارای دو اره گرد بوده که بصورت موازی یکدیگر قرار گرفته‌اند کناره بری شود . که بدین ترتیب این عمل در طی دو مرحله صورت می‌گیرد .
سنباده زنی
تخته لایه‌های تولید شده پس از اینکه کاملاً سرد شدند توسط دستگاه ، سنباده زنی می‌شوند . لازم بذکر است که در مواردی ، بنابه درخواست خریداران تخته لایه‌ها بدون عمل سنباده زنی به بازار عرضه می‌گردد ضمن آنکه برخی از کارخانجات داخلی نیز فاقد دستگاه سنباده زنی می‌باشند .