داوری اختلافات ناشی از سرمایه گذاری در ایکسید
الف – تبادر ذهنی : ایکسید ،محلی برای سرمایه گذاری است.حال آنکه چنین برداشتی صحیح نیست.ایکسیدمرکزی است بین المللی برای حل وفصل اختلافات ناشی ازسرمایه گذاری میان دولتها واتباع دولتهای دیگر.
ب- پیششنهاد: داوری اختلافات ناشی از سرمایه گذاری از طریق ایکسید
فلسفه حل وفصل اختلافات ناشی ازسرمایه گذاری ازطریق داوری واهمیت آن به طورکلی
به طور کلی ایکسید یک مرکز بین المللی داوری برای حل وفصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری بین دولتها واتباع سایر دول با رعایت شرایط خاص می باشد . پرداختن به فلسفه وجودی وشرایط رجوع به این مرکز مستلزم توضیحی در خصوص لزوم جلب سرمایه خارجی وتاثیر روش حل وفصل اختلا فات ناشی از سرمایه گذاری می باشد . که ذیلاً تشریح می شود :
الف- اهمیت جلب سرمایه خارجی
برکسی پوشیده نیست که امروزه سرمایه گذاری خارجی نقش بسیار مهم وحیاتی در توسعه اقتصادی یک کشور ایفا می کند از طریق سرمایه گذاری خارجی است که دسترسی به برخی عوامل اقتصادی ضروری برای توسعه اقتصادی فراهم می شود .
سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، دسترسی به بازار جهانی ، وکانالهای گسترده توزیع جهانی ودیگر شبکه ها را فراهم می سازد.در بسیاری از موارد سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایجاد زیر ساختهای کشورهای در حال توسعه نظیر شبکه ارتباطات ومخابرات وجاده ها وفرودگاهها، آموزش نیروی کار ملی وتوسعه صنایع بومی تاثیر بسزائی دارد.
دراینکه سرمایه گذاری خارجی عامل مهمی در توسعه اقتصادی است اجماع وجود دارد .
سرمایه گذاری می تواند نقشی حیاتی در توسعه پایدار یک کشور داشته باشد
الف - 1 ، عوامل موثر در جلب سرمایه گذاری خارجی
اینکه یک سرمایه گذار خارجی به سرمایه گذاری در یک کشور ترغیب شود به عوامل مختلفی بستگی دارد این عوامل به چند دسته قابل طبقه بندی شده است :
1- عوامل اقتصادی
عوامل نظیر دسترسی به بازار ، در دسترس بودن عوامل تولید،مالیات،وجودزیر ساختها وامثال آن
2- عوامل سیاسی واجرایی
عواملی نظیر نظام اداره کار آمد ، وضیعت سلامت یا فساد ادارای ، ثبات سیاسی و...
3- عوامل حقوقی
علاوه بر عوامل اقتصادی وسیاسی ، محیط حقوقی هم در جلب سرمایه گذاری اهمیت اساسی دارد. از جمله عوامل حقوقی می توان به ثبات فضای حقوقی وقانونگذار ی که سرمایه گذار در آن فعالیت می کند ، نحوه عمل مدیریت محلی در اعمال مقررات مرتبط،شناخت نظام مقررات محلی ویک نظام موثر حل وفصل واختلافات اشاره کرد.
ب- اهمیت نظام حل وفصل اختلافات در جلب سرمایه گذاری خارجی
همانگونه که بیان گردید یکی از راههای جلب سرمایه گذاری خارجی وجود شیوه مناسب حل وفصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری است با توجه به موضوع تحقیق در این خصوص به شرح ذیل تو ضیحات لازم با نگاه به یکی از روشهای سازمانی حل وفصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری ارائه می شود.
از نظر سرمایه گذار خارجی ((وضیعت وی در کشور میزبان (پذیرنده )متضمن یک نابرابری است . کشور میزبان از قدرت قانونگداری برای تغییر قواعد بازی در هر زمانی برخوردار است .توقعاتی که سرمایگذار خارجی با آنها وارد کشور میزبان می شود ممکن است در هر مرحله ای نقش بر آب شود )) .
از نظر سرمایه گذار خارجی در چنین شرایطی بین دولت کشور میزبان ووی به عنوان یک شخص خصوصی خارجی توزان قدرت وجودندارد . دولت میزبان نه تنها قدرتمند است بلکه در دفاع از خود مدعی مصونیت از تعقیب توسط اشخاص خصوصی نیز می شود .
برای جبران این نابرابری ها باید یک راه حل منطقی وقابل اتکاء ارائه شودتا سرمایه گذار خارجی با کمک آن راه حل ریسک سرمایه گذاری در کشور خارجی را به حداقل برساند . از جمله راه حلهای کاهش ریسک سرمایه گذرای در یک کشور خارجی انتخاب شیوه مناسب حل اختلافات احتمالی مطرح بین سرمایه گذاری خارجی ودولت پذیرنده است .
از آنجا که غالباً دولت پذیرنده سرمایه نسبت به سرمایه گذار خارجی از قدرت بسیاری بیشتری برخوردار است . این امکان همیشه وجود دارد که چنانچه حل اختلاف بین سرمایه گذار خارجی ودولت پذیرنده به شیوه های ملیو محلی ارجاع شود سرمایه گذار خارجی با عملکرد جانبدارانه اعمال نفوذ مقامات دولتی ونیز فقدان تخصص لازم نزد قضات دادگاههای داخلی مواجه شود . لذا توسل به شیوه های محلی حل اختلاف ناشی از سرمایه گذاری ممکن است طرفین را از دادرسی در شرایط عادلانه محروم کند لذا برای اینکه سرمایه گذار خارجی با طیب خاطر واطمینان از حفظ سرمایه وکسب سود در کشور خارجی سرمایه گذاری کند باید به دنبال روش های بین المللی حل اختلافات مذکور بود. امروزه سرمایه گذار خارجی برای احتراز از تبعات منفی بعدی وکشورهای سرمایه پذیر با هدف جلب توجه سرمایه گذاران خارجی وجذب سرمایه ، مکانیزم ها ونهادهای غیر محلی وفراملی حل اختلاف را ترجیح دهند .
نتیجه اینکه "بدیهی ترین نیاز سرمایه گذاری ،امنیت است واصلی ترین عنصر امنیت تامینات لازم حقوقی در میان تضمینات حقوقی حل وفصل اختلافات با خارجیان سرمایه گذار از طریق داوری بین المللی نقش کلیدی در حصول اطمینان آنان نسبت به احقاق حق خود در مواقع ضروری دارد."2
امروزه شیوه های جدیدی برای حل وفصل اختلافات بین المللی به شیوه غیر محلی (ملی ) در نظر گرفته شده است از جمله می توان به میانجیگری شخص ثالث ، سازش وداوری اشاره کرد .
با توجه به موضوع تحقیق ا ز بین روشهای حل وفصل غیر ملی اختلافات روش داوری به صورت اختصار شرح داده میشود.
1- حل وفصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری از طریق داوری به طور کلی
داوری روش استاندارد حل وفصل اختلافات بین المللی است . این روش را در واقع می توان شیوه خصوصی یا اختیاری حل وفصل قضایی یک اختلاف اعم از حقوقی ، فنی یا ترکیبی از آنها با توافق طرفین دانست .