چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی علل و عوامل اجتماعی و عاطفی در گرایش به اعتیاد در بین جوانان مشهد انجام گرفت فرض اصلی این تحقیق این بود که عوامل بر ایجاد اعتیاد تأثیر می گذارد و فرضیه ها و سؤال های متعددی در پژوهش بیان شده است که مورد بررسی قرار گرفته جامعه آماری با مشورت استاد راهنما 200 نفر انتخاب شده و روش نمونه گیری تصادفی است و ابزار مورد استفاده سنجش پرسشنامه می باشد که شامل سؤال پنج گزینه ای می باشد و شامل یک جدول فراوانی و یک نمودار هیستوگرام می باشد نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر به شرط زیر است :
الف) عوامل اجتماعی در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
ب) عوامل عاطفی در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
ج) وضعیت دوران تحصیل در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
د) وضعیت اقتصادی در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
ر) میزان تحصیلات افراد در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
ز) میزان فرهنگ خانواده در گرایش به اعتیاد تأثیر مستقیم دارد.
نتایج تحقیق با توجه به یافته ها در آخر ارائه شده است.
فصل اول
مقدمه
اعتیاد عبارت است از حالتی که استعمال متوالی یا متناوب ماده مخدر در فرد ایجاد می کند. با استعمال مواد مخدر تحریک پذیری سلولهای عصبی در دستگاه عصبی افزایش می یابد، در نتیجه داروی بیشتری لازم است تا او را به حالت تعادل برگرداند.
اعتیاد همراه با بی دردی مزمن است که سبب افت تمامی فعالیتها می شود. افراد معتاد افرادی هستند، ناتوان، کم تجربه، لذت طلب و در اکثر این افراد شروع به اعتیاد برای برطرف کردن یک حالت روانی یا بیماری روانی است که شایعترین آن افسردگی می باشد که در همه گروههای سنی و اجتماعی دیده می شود.
اعتیاد خطر بزرگی برای ارزشهای اسلامی جامعه محسوب می شود. دروغ گفتن، دزدی کردن، خیانت و حتی پشت پا زدن به ناموس، همه از عوارض اعتیاد است به این دلیل باید روی برنامه های اخلاقی کار شود.
در زمینه فکری و فلسفه زندگی، معتادان بی اعتنا به زندگی، بدبین، منفی باف، بی هدف، بی بند و بار، بی هیجان و بی توجه به ارزشهای حاکم بر جامعه هستند. فرد معتاد در اولین تجربه ها حالتهایی پیدا می کند که تا به حال احساس نکرده و این حالت است که فرد را به طرف اعتیاد می کشاند.
با توجه به مواردی که ذکر شده مصرف بیش از حد مواد مخدر یکی از بزرگترین مشکلات قرن حاضر است، به طوری که تقریباً تمام کشورهای جهان سعی دارند برنامه هایی برای پیشگیری از اعتیاد و درمان معتادان به اجرا گذارند، ولی اغلب این برنامه ها کمتر مؤثر واقع می شود، چرا که سوداگران و سودجویان با صرف هزینه های گزاف، گاهی تا چند برابر بودجه دولتها برای طرح برنامه؛، بازار خود را رونق می بخشند. سوداگران مرگ از ناآگاهی و مشکلات گوناگون جوانان برای گسترش و رونق بازارهای خود سوء استفاده می کنند و به راههای مختلف قربانیان بیشتری را در دام مخوف خویش گرفتار می سازند.
بیان مسئله
مسائل زیادی است که باعث بروز اعتیاد می شود از جمله :
آیا عوامل اجتماعی همچون بیکاری در جامعه آزادی بیش از حد جوانان نقشی در بروز این پدیده دارد؟
آیا ناسازگاری با محیط زندگی اثری در بروز پدیده اعتیاد دارد یا نه؟
آیا عوامل عاطفی همچون کم توجهی در دوران کودکی و نوجوانی در درون خانواده و همسالان اثری در بروز پدیده اعتیاد دارد یا نه؟
آیا به همین سادگی که سیگار در اختیار جوانان قرار می گیرد می تواند اولین ماده ای باشد که زمینه گرایش آنها را به طرف اعتیاد فراهم سازد؟
آیا استفاده از مواد مخدر به عنوان وسیله ای برای رهایی از سختیهای زندگی اثری در معتاد شدن جوانان دارد؟
اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش
اعتیاد به مواد مخدر تقریباً پدیده نوظهوری است که از عمر آن شاید بیش از 150 سال نمی گذرد. البته مصرف ماده مخدر و حتی خوگری و نیز استعمال تفننی بدان، تاریخی طولانی دارد. لیکن از قرن نوزدهم به بعد است که به سبب تأثیر فراوان بر جنبه های متفاوت زندگی اجتماعی انسانها، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
تحقیقات تاریخی و مردم شناختی نشان داده است که استفاده از مواد مخدر در گذشته صرفاً به بزرگسالان محدودبود و نوجوانان و جوانان به آن روی نمی آوردند. مصرف مواد مخدر به طور پراکنده در مراسم اعتقادی و مذهبی منحصراً توسط گروههای خاصی در شرایط معینی صورت می گرفت. اما بعدها هنگامی که مرفین، هروئین و کوکائین به بازار آمد، مواردی از اعتیاد جوانان نیز مشاهده شد. در دهه 1960 تعداد معتادان به این پدیده آنقدر اندک بود که توجه اجتماعی را در مقایسه وسیع به خود جلب نمی کرد، اما در اوایل دهه 1970 استفاده از مواد مخدر ناگهان در میان جوانان و نوجوانان شایع شد و به صورت مسأله ای جهانی در آمد و ابعاد همه گیر آن به صورت یک موج از قاره ای به قاره دیگر گسترش یافت و در دنیای هیپیگری ماری جوانا[1] برای تفریح اشتراکی و گروهی شد و همراه با موسیقی و عشق به عنوان سه رکن اساسی فرهنگ هیپی ها متجلی گردید. [2] مشکل این آفت ویرانگر در دهه مذکور به چند کشور صنعتی ثروتمند جهان محدود می شد، اما اینک به یک معضل جهانی تبدیل شده و آثار تخریبی آن بیشتر متوجه کشورهای توسعه نیافته شده است که اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش احساس می شود.
اهداف پژوهش
هدفهای اصلی
شناسایی علل اجتماعی که در اعتیاد به مواد مخدر مؤثر هستند.
شناسایی علل عاطفی که موج اعتیاد به مواد مخدر شده اند.
شناخت عوامل تحصیلی که منجر به اعتیاد شده اند.
هدفهای فرعی
تعیین رابطه بین وضعیت اقتصادی و اعتیاد به مواد مخدر
تعیین رابطه بین میزان تحصیلات و اعتیاد به مواد مخدر
تعیین رابطه بین سن جنسیت و اعتیاد به مواد مخدر
شناخت مواد مخدری که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
پرسش فرضیه های پژوهش :
پرسشهای پژوهش
آیا کنترل خانواده بر اعتیاد جوانان مؤثر است؟
آیا وضعیت اقتصادی در اعتیاد جوانان تأثیر گذار است؟
آیا مذهب در اعتیاد تأثیرگذار است؟
آیا میزان تحصیلات در اعتیاد به مواد مخدر مؤثر است؟
آیا پرخاشگری در کودکی بر اعتیاد در جوانی مؤثر است؟
فرضیه های پژوهش
میزان تأثیر کنترل خانواده بر بروز اعتیاد
میزان تأثیر وضعیت اقتصادی بر بروز اعتیاد
میزان تأثیر مذهب بر بروز اعتیاد
میزان تأثیر تحصیلات بر بروز اعتیاد
میزان تأثیر پرخاشگری بر بروز اعتیاد
[1] . ماری جوانا یا حشیش ماده ای است که از گل و ساقه گل شاهدانه به دست می آید و در ایران به عنوان «بنگ» معروف است. این ماده حالتی تخدیری در انسان به وجود می آورد که توأم با پرحرفی، آواز خوانی و خنده های غیر ارادی و احمقانه است.
[2] . قبل از پیدایی هیپیگری در آمریکا، تفریح جوانان به صورت انفرادی بود و هرکس به تنهایی به تدارک سرگمی می پرداخت، اما ماری جوانا مرز مالکیت خصوصی و انفرادی تفریح را شکست و آن را به صورت اشتراکی در آورد. اینک ماری جوانا دست به دست می گردد و همگان را در این تفریح شامل می شود. به بیان دیگر، ماری جوانا بیشتر نشانه فرهنگی است تا یک ماده مخدر اصلی (صالحی، 1371: 156).