حشرات گروه بزرگی از بندپایان را تشکیل می دهند که در حدود یک میلیون گونه آن تشخیص داده شده است و پیش بینی می شود که این میزان به حدود سه تا چهار میلیون گونه نیز برسد. شگفتی و حیرت در آفرینش این موجودات کوچک به سبب تنوع در جنبه های مختلف حیات آنهاست، مانند: اندازه، شکل، رنگ، تغذیه، رفتار و غیره.
انسان نیز با عقل و اندیشه کنجکاو خدادادی خود به دنبال پی بردن به رموز عالم هستی است و از این رو مطالعه حشرات برای او بسیار جالب جلوه می کند. حشرات نیز در مقاطع مختلفی به پیشرفت و نوآوری انسانها کمک شایانی کرده اند و الگوهای مناسبی در زمینه های مختلف صنعت و علم بوده اند (مثل صنایع هوایی، ترافیک، صنعت بیمه، جرم شناسی و غیره) اما علم جرم شناسی (Criminology ) که موضوع بحث ما نیز هست از حشرات بهره های فراوان برده است.
امروزه این شاخه از علم به کمک دسته بزرگی از بندپایان توانسته تا بسیاری از معماهای قتل و جنایات را تشخیص داده و از آن پرده بردارد. حشره شناسی قانونی (Forensic Entomology) شاخه ای از علم جرم شناسی و پزشکی قانونی است که ازحشرات استفاده می کند تا زمان مرگ (PMI=Post Mortem Interval )، جابجایی جسد، مرگ ناشی از مسمومیت و موضوعات پیرامون آنها را مشخص گرداند. Forensic به معنای قانونی و یا دادگاهی است که بیشتر به قانونی استعمال می گردد، Entomology نیز از دو واژه Entomo به معنای حشره و Logy به معنای شناختن و یا دانش است و در مجموع Entomology به معنای دانش حشرات و یا حشره شناسی است که روش جالب و نوینی در تحقیقات جنایی محسوب می گردد که البته تأثیرات انسانی و محیطی را نیز در این زمینه نباید از چشم دور داشت. حشرات در این علم از منابع و ذخایر غذایی موجود در صحنه جنایت که همان لاشه ها و اجساد هستند بهره می برند و یک حشره شناس قانونی از این مدارک زنده و غیر زنده مثل تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ در تشخیص زمان مرگ استفاده می کند.
کاربردهای متفاوت این علم شامل تشخیص زمان مرگ، جابجایی های جسد از یک نقطه به نقطه دیگر، تشخیص مسمومیت در جسد در صورت وجود، اهمال در نگهداری از کودکان و سالخوردگان و غیره می شود. دلایلی وجود دارد که روشن می کند والدین به طور عمد از نیش زدن زنبورها به فرزاندانشان برای تنبیه آنها استفاده می کنند. علاوه براین مدارک حشره شناسی در اثبات اهمال و کمبود دقت کافی در مراقبت از سالخوردگان در بنیادهای خصوصی و دولتی خیریه نقش دارد. نیز حشرات امکان معتبری را جهت یافتن دلایل شمار زیادی از تصادفات رانندگی که دلیل وقوع آنها آشکار نیست فراهم می آورند. علاوه بر تصادفات اتومبیل، حشرات علل حوادث ناخوانده هواپیماها بواسطه انسداد وسائل ضروری و خطوط سوخت در موتور آنها به شمار میروند. حشره شناس قانونی با بررسی بقایای تکه تکه شده حشراتی که در شیشه جلوی اتومبیل و یا رادیاتور اتومبیل ها تجمع یافته و باعث اتفاقات ناگوار شده اند، می توانند مدارک و دلایلی برای این حوادث تهیه کرده و نشان دهند که مثلا این اتومبیل در چه نواحی و مکانهایی بوده است( با توجه به اینکه در شرایط مختلف آب و هوایی حشرات مختلفی نیز موجود هستند)، نیز حشرات بر روی آنالیز خونهای ریخته شده در صحنه جنایت مؤثر هستند.
بر طبق دسته بندی که هنوز نیز موجود است، استیونسون و لرد(۱۹۸۶م.) حشره شناسی قانونی را به سه بخش تقسیم کرده اند:
حشره شناسی قانونی شهریUrban Forensic E.
شامل دعاوی قضائی و مدنی در مسائل ناشی از حضور بند پایان در اماکن مسکونی، باغها و خانه ها به عنوان آفت است. دادخواستهای مربوط به سوء استفاده از سموم آفت کش نیز در این مقوله جای می گیرد.
۲) حشره شناسی قانونی محصولات انباری Stored Products Forensic Entomology
این شاخه به بررسی چگونگی آلوده شدن محصولات تجاری با حشرات می پردازد؛ مثلا دادخواستهای مربوط به وجود مگس در سس گوجه فرنگی در این شاخه مورد رسیدگی قرار می گیرد.
۳) حشره شناسی پزشکی قانونی Medicolegal Forensic Entomology
این شاخه وجود بندپایان را در رابطه با وقایع خشونت باری مثل قتل، تجاوز و خودکشی بررسی می نماید و نیز به صدمات حاصل از تنبیهات بدنی و نقل و انتقالات قاچاق می پردازد و می توان آنرا بدین لحاظ حشره شناسی پزشکی جنایی نامید.
● تاریخچه
تاریخچه حشره شناسی قانونی به قرن سیزدهم (۱۲۳۵میلادی) باز می گردد هنگامیکه سونگ تزو که یک بازرس جنایی چینی بود، در یک نوشته به کاربرد حشرات در پی بردن به راز یک جنایت اشاره کرد که شاید این اولین منبع حقیقی باشد که از کاربرد حشرات در کشف جنایت نامبرده است. ماجرا از این قرار است که قتل ناگواری در یکی از مزارع برنج در یکی از روستاهای چین اتفاق می افتد و بازرسان جنایی محلی حل این جنایت را بر عهده می گیرند. بعداز یکسری سؤالات بی نتیجه، بازرسان همه روستائیان را با داس هایشان در یک نقطه جمع کرده و درخواست میکنند که داس ها را در روی زمین قرار دهند. بعد از مدتی مگس ها بسوی یکی از داس ها جذب شدند، که شاید برای این بود که از باقیمانده های مخفی مانده بافت مقتول هنوز روی داس اثری باقی بوده است و دارنده داس مذکور بدین ترتیب مجبور به اعتراف شد. در دیگر بخشهای این متن، سونگ تزو نشان داد اطلاع از مگس های ضایعه ساز (blow flies ) فعال بر روی لاشه ها وابستگی به زیاد بودن آنها دارد و نشان از زمان هجوم مگس ها است و اثرات زخم روی بافتها، جذب کننده آنها بر روی بدن لاشه خواهد بود.
در یک آزمایش مشهورکه برای اثبات آزمایش از روش علمی بوسیله حشره شناسی استفاده شد، فرانسیسکو ردی (۱۶۶۸م.) گوشت فاسدی را در دو حالت مستقیم و محیط حفاظت شده در معرض دوبالان قرار داد. در نتیجه تحلیل او از هجوم مگس های ضایعه ساز به این گوشت ها ، او توانست فرضیه " زایش خودبخودی " (که بیان می داشت این مگس ها خودبخود و از گوشت فاسد شده زاده می شوند) را رد کند.
بعدها، برگرت (۱۸۵۵م.) فرانسوی، تحقیقاتی پیرامون بدن یک کودک که پشت یک پوشش گچی در یک خانه پیدا شده بود انجام داد و نشان داد که حشرات در قسمتهای پوسیده شده بدن در حال فعالیت هستند.
بین سالهای ۱۸۸۳ و ۱۸۸۹ میلادی، جی پی مگنین (که به عنوان بنیانگذار علم حشره شناسی قانونی معروف است) در فرانسه سری مقالاتی را در مورد ارتباط حشره شناسی با پزشکی قانونی منتشر کرد که نقش بزرگی در آگاه سازی حرفه جرم شناسی ایفا نمود.
پروفسور هرمان مرکل محقق آزمایشگاه تحقیقاتی پزشکی قانونی در مونیخ آلمان به سرگذشت گزارش جنایتی برخورد که نشان می داد در تابستان سال ۱۹۱۹میلادی، پسری والدین خود را به قتل رسانده و سپس آنها را سه هفته در جایی نگه داشته بود. در کالبدشکافی، اجساد در وضعیت متفاوتی تجزیه شده بودند. بدن فربه مادر ( که به سینه او شلیک شده بود) کاملا باد کرده و پوسیده، هردو تخم های چشم تخریب شده و بوسیله ماگوت ها تسخیر شده و فضای آبگونه ای را ایجاد کرده است و نیز ماگوت های زیادی در بافتهای مغز حاضر بودند. دستگاههای داخلی ظاهرا صدمه ندیده و در لایه های چربی هیچ گونه لارو یا ماگوتی حاضر نبود. در مقابل بدن پدر لاغر مانده و تمامی بدن بوسیله ماگوت ها انباشته شده، ارگانهای داخلی تخریب شده و شفیره ها نیز در آن گسترش یافته بودند. دلیلی که می توان برای این وضعیت عنوان کرد اینکه به بدن پدر تنها شلیک نشده بود بلکه مکررا مورد اثابت ضربات چاقو قرار گرفته بود. این هجوم مگس ها در گذاشتن تخم هایشان نه فقط در ناحیه صورت بلکه همچنین در داخل جراحات وارده نیز صورت گرفته بود و باعث تجزیه در تمامی بدن پدر می شد.
برای اینکه شناسایی دقیقی از بندپایان مرده خوار، که از مهمترین مسائل است، صورت گیرد نیاز به کارهای رده بندی کافی برروی بی مهره ها است. لاشه(بافت مرده) غذای مگس های ضایعه ساز (از خانواده Calliphoridae ) و مگس های گوشت (از خانواده Sarcophagidae ) است که از اینها بیشترین استفاده در تحقیقات جنایی می شود. رساله آلدریچ (۱۹۱۶م.) بر روی سارکوفاژیده ها بود که در آن به استفاده از اندام تناسلی نر در شناسایی گروههای مختلف این خانواده پرداخته شده بود و به موجب آن حشره شناسان قادر به شناختن نمونه های نر بالغ در این خانواده مهم شدند.
بیست سال بعد، نیپلینگ (۱۹۳۶م.) شرحی را منتشر کرد که در آن بسیاری از لاروهای مگس های گوشت که در مرحله اول لاروی بودند را کلید کرد. اگرچه نیپلینگ در سال۱۹۳۶م.کار مهمی بر روی فون مگس های ضایعه ساز در آمریکای شمالی انجام داد