ارزیابی سهام عادی(common stock valuation)
ارزیابی سهام عادی ممکن است بصورتهای مختلف انجام شود یکی از راههای بسیار متداول در ارزیابی سهام عادی پیدا نمودن ارزش فعلی سهم سودهای آن و یا ارزش فعلی سهام‌های آن است نام این روش ارزش فعلی سهم سودهای نقدی (present value of cash dividends) است . گاهی از این روش تحت عنوان مدل تنزیلی سهم سود (divident discount Model) یاد میشود. در این روش این منطق حاکم است که ارزش یک دارایی یا ارزش یک ورقه بهادار عبارتست از ارزش فعلی درآمدهایی که آن ورقه بهادار ایجاد می‌کند. در خصوص درآمدهای سهام عادی می‌توانیم آنها را پول نقد بشماریم. دارنده سهام عادی اولاً سالانه بصورت متعارف انتظار دارد که سهم سود دریافت کند و در ثانی اگر سهام خود را بفروشد موقع فروش آنها علاوه بر سهم سود قیمت روز سهام خود را نیز دریافت نماید. بدلیل آنکه عمر معینی برای سهام عادی تعریف نمیشود، دارنده سهام عادی می‌تواند این تصور را داشته‌باشد که در صورت دارا بودن سهام عادی تا مدت‌های مدید سهم سود دریافت خواهد نمود بنابراین برای ارزیابی سهام عادی خود باید ارزش فعلی یا ارزش روز این سهم سودها را بدست آورد:
1
رابطه شماره یک بصورت رابطه شماره یک بصورت 2 قابل خلاصه‌سازی است.
در رابطه شماره دو یا رابطه اخیر p0 نشانگر ارزش مورد انتظار یا قیمت مورد انتظار سهام عادی ، Dt مبین سهم سود مورد انتظار برای هر سهم در تاریخ یا دوره t و k نرخ سودآوری مطلوب سهام عادی یا هزینه سرمایه تعدیل شده در مقابل ریسک و یا هزینه سرمایه بدون ریسک (risk-adJusted cost of capital) می‌باشد. برای آشنایی با نحوه بکارگیری رابطه شماره دو به ذکر مثالی می‌پردازیم .
مثال: فرض می‌کنیم یک ورقه سهم تا سه سال از قرار سالی 100 دلار سهم سود خواهد داشت در حالیکه نرخ تنزیل بدون ریسک معادل 10 درصد است در اینصورت ارزش امروز ورقه سهم بصورت زیر محاسبه میشود:
در صورتیکه ارزیابی کننده سهم تنزیل و یا k را معادل 0/5 انتخاب کند بطور طبیعی ارزش روز سهم تغییر خواهد کرد:
چنانچه یک سهم عادی برای سه‌سال آینده سهم سودهایی معادل با 30,20,10 دلار باشد در حالیکه k=0.5 است در اینصورت ارزش فعلی آن سهم برابر است با :
در مثالهای پیشین ارزیابی سهام تنها براساس سهم سودهایی که در آینده ایجاد خواهند شد، معلوم شده‌است و فرض بر این است که در تاریخی در آینده صاحب سهم عادی آنرا نخواهد فروخت. برای اطلاع بیشتر می‌توان به وب‌سایت انجمن آنالیز اوراق بهادار نیویورک با آدرس www.nyssa.org مراجعه نمود.
1-2- مدل نرخ رشد ثابت سهم سود پرداختی به سهام عادی(constant divident grouth rate method)
در بعضی شرایط ارزیابی سهام عادی فرض بر این است که سهم سود پرداختی به سهام عادی ثابت نخواهد بود بلکه هر سال به نسبت سال قبلی درصد معینی مثل چهاردرصد ،پنج درصد و شش درصد افزایش پیدا خواهد کرد. اغلب اوقات فرض براین است که این رشد ثابت کمتر از نرخ تنزیل سود سهام است. درصورتیکه نرخ تنزیل سودسهام عادی را k و نرخ رشد ثابت سهم سود سهام عادی را g (growth) بنامیم در اینصورت عموماً فرض براین داریم که k>g است البته تحت شرایطی ممکن است k,g مساوی هم باشند که این حادثه‌ای استثنایی است. حال تصور می‌کنیم که در سال جاری سهم سود پرداختی به سهام عادی معادل D0 است و برای سال بعد یا یک سال پس از این سهم سودپرداختی به سهام g درصد (g
بنابراین اگر سهم سود سهام عادی پرداختی به دارندگان آنها هر سال نسبت به سال قبل g درصد افزایش پیدا کند (g
مثال: صاحب یک سهم در سال جاری سهم سودی معادل با 90.90 دلار دریافت نموده‌است (D0=90.90) انتظار میرود سهم سود سال آینده ده‌درصد نسبت به امسال افزایش یابد (g=0/5) و این افزایش بطور ثابت تا سال سوم تکرار شود. در صورتیکه k=./2 باشد ارزش امروز این سهم بصورت زیر محاسبه خواهد شد:
1-3- مدل دو مرحله‌ای سهم سود سهام عادی
(Two – stage cash dividend Model)
در بعضی شرایط رویه‌های قبلی که افزایش سهم سود را ثابت فرض می‌کردند و در عین حال نرخ تنزیل یعنی K را بزرگ‌تر از نرخ رشد سود سهام یعنی g می‌داشتند، کاربری خود را از دست می‌دهند زیرا هم ممکن است بدلیل وجود سهم سودهای غیر متعارف افزایش سهم سود از سالی به سال دیگر بیش از نرخ تنزیل یعنی K باشد و هم اینکه با یک نرخ افزایش سهم سود در دوره‌ای از زمان روبرو نباشیم. بدینصورت که ممکن است ابتدا افزایش سهم سود صاحبان سهام عادی بیش از حد متعارف باشد و پس از چند سال دوباره به حد متعارف یا نرمال بازگشت نماید. در اینگونه شرایط مدل دو مرحله‌ای سهم سود سهام عادی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
(1)
مقدار DN در رابطه شماره یک نشان‌دهنده سهم سود سرانه در دوره زمانی N است، نماد g1 افزایش نرخ سهم سود سهام را در بار اول که افزایش رخ می‌دهد معلوم می‌سازد، g2 افزایش نرخ سود سهام در بلندمدت است که وضعیت نرمال را معلوم می‌سازد و N تعداد سال‌هایی را معلوم می‌نماید که رشد g1 ادامه پیدا می‌کند.
مثال 1: شرکت سهامی B در پنج سال گذشته توزیع سود سهام را بصورت افزایشی بالای نرمال و هر سال 20 درصد بالاتر نسبت به سال پیش تجربه کرده است. انتظار میرود توزیع سود سهام به شکل بالای نرمال تا 5 سال دیگر ادامه پیدا کند و پس از آن نرخ رشد متعارف 6 درصد جانشین رویه قبلی گردد. آخرین سهم سود شرکت سهامی B برابر با 0.5 ؟؟؟ به ازاء هر سهم بوده است. ارزش فعلی یک سهم شرکت سهامی B را محاسبه کنید در صورتیکه نرخ تنزیل این شرکت 15 درصد باشد.
حل مثال 1: طبق اطلاعات صورت مسأله موارد زیر روشن می‌گردد:
مثال 2: پیش‌بینی میشود که افزایش سود هر سهم شرکت سهامی c با 25 درصد نسبت به سال قبل تا چهار سال دیگر ادامه پیدا کند. پس از این چهار سال به احتمال قوی افزایش سود هر سهم بطور متعارف هر سال نسبت به سال پیش 5 درصد خواهد بود. شرکت سهامی c برای آخرین بار برای هر سهم سودی معادل با .75 دالار اختصاص داده است (D = 0.75). اگر قیمت سهم بازار ؟؟ شرکت سهامی c معادل با 25 دلار باشد معلوم کنید نرخ تنزیل این شرکت چقدر است؟ اگر فردی بخواهد نرخ تنزیل معادل با 10 درصد داشته باش آیا می‌تواند در سهام عادی شرکت C سرمایه‌گذاری کند؟ چرا؟
حل مثال 2: بر اساس اطلاعات صورت مسأله
از طریق آزمون و خطا می‌توان مقدار K را معلوم نمود بطوری‌که سمت راست رابطه اخیر با 25 برابر شود. این جواب K عبارت است از K = 11.0416%. شخصی که علاقمند به نرخ تنزیل 15 درصد است می‌تواند دو سهام شرکت سهامی C سرمایه‌گذاری کند زیرا نرخ تنزیل محاسبه شده یعنی K > 10% می‌باشد.
(Earnings Approach)1-4- روش درآمد های حاصله
بعضی از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که روش کسب درآمد را در ارزیابی سهام عادی مورد استفاده قرار دهند. برای این منظور مدل یک مرحله‌ای می‌تواند برحسب درآمدشان داده شود. در مدل یک مرحله‌ای و یا است. در مدل درآمد حاصله D = E (1 – b) است که D مقدار درآمد حاصله را معلوم می‌کند این درآمد حاصله یا D همان سود سهم عادی است و d و E مقدار درآمد هر سهم عادی می‌باشد و b هم نرخ نگهداری درآمد در شرکت است. بنابراین اگر E درآمد به ازاء هر سهم باشد و b نرخ نگهداری درآمد در شرکت بنابراین (1 – b)E برابر D یا برابر سهم سود یک سهم عادی خواهد بود. ؟؟ دیگر (1 – b) نسبت پرداخت سهم سود را معلوم خواهد ساخت. بنابراین یک مدل معادل با مدل متکی بر درآمد حاصله بصورت زیر قابل نمایش است: