« ترکیه »
شرایط اقلیمی :
ترکیه کشوری آسیایی اروپایی که 578/814 کیلومتر مربع وسعت دارد( مساحت آن نصف مساحت ایران است) و سی و پنجمین کشور جهان محسوب می شود. ترکیه در خاورمیانه و شمال عربی ایران واقع شده و شامل شبه جزیره آسیایی صغیر (آسیا) و تراس شرقی در شبه جزیره بالکان (اروپا) است که توسط تنگه های داردانل و بسفر و دریای مرمره از هم جدا شده اند. سه درصد خاک ترکیه در اروپا و بقیه در آسیا قرار گرفته و به همین دلیل از گذشته به آن آسیای صغیر
می گویند.
ترکیه سرزمینی کوهستانی بوده و دو همسایه اروپایی و شش همسایه آسیایی دارد. از شمال با کشورهای مشترک الحنافع، در شرق با ایران و عراق، در جنوب با سوریه و در قسمت غربی با یونان و بلغارستان مرز مشترک دارد.
شهرهای مهم ترکیه عبارتند از: آنکارا، بندر استانبول، بندر ازمیر، آدانابا، بورسابا، اسکی شهر، آدرنه، سیواس، ارزنجان، ارزروم.
جمعیت ترکیه: مطابق با آمارژوئیه 2004 جمعیت این کشور 918، 893، 68 نفر است.
ترک ها:80 - 76% ، کردها: 20 – 14% ، اعراب 8/1% ، پناهندگان3/1% ، اقلیت های مسیحیان و کلیمیان 2% .
زبان رسمی: زبان رسمی ترکی است که یکی از قدیمی ترین زبانهای دنیا به شمار می رود. اما زبان های کردی، عربی، ارمنی، یونانی نیز تکلم می شود.
دین: در سال 1924 میلادی دین رسمی جامعه اسلام تعیین شد. ولی در سال 1928 با جدایی دین از سیاست، ترکیه کشوری با دین و حکومت لائیک ( تفکیک دین از سیاست ) معرض گردیده است.
بنابر آمار 98% مسلمانان و 2% مسیحیان و کلیمیان و دیگر ادیان تشکیل می دهند. بیشترمسلمانان ترکیه سنی مذهب هستند که شامل فرقه های حنفی و شافعی ها هستند که حنفی ها بزرگترین گروه
وعمدتا در مرکز و غرب ترکیه، شافعی ها با جمعیتی کمتر در مناطق شرقی ترکیه که اکثرا نیز کرد هستند ساکن می باشند.
خلاصه تاریخ ترکیه:
هیتی ها اولین گروه از ساکنین این منطقه بوده اند که حکومت پادشاهی را تشکیل دادند. هیتی ها دارای تمدن درخشانی بودند سنگ نوشته های زیادی از آنها باقی مانده است.
اقوام لیدی نیز در این منطقه سکونت داشته اند. لیدی ها قومی صنعت گر بودند که به ویژه در رنگرزی شهرت بسیار داشتند. کوروش پادشاه ایران آخرین پادشاه لیدی را شکست داد و این سرزمین مدتها ضمیمه امپراطوری ایران گردید. اقوام متعدد هند و اروپایی و دیگر اقوام همچون یونانی ها، ترکمن ها، ارمنها، کردها و عرب ها و خلاصه بسیاری از اقوام مختلف با فرهنگ
و صنایع بومی خود کوهستان های آناتولی را مورد تعرض قرار داده و یا به این منطقه مهاجرت
کرده اند. و برای مدتی حتی کوتاه بر ساختار سیاسی، اقتصادی و هنری آن سرزمین تاثیر گذاشته اند. بسیاری از این اقوام دارای تمدن های بسیار درخشان تری نسبت به ساکنان اولیه آن بوده اند.
که اغلب دارای هنر و صنعت پیشرفته قالی بافی نیز بوده اند. بنابراین بسیاری از نقوش
و طرح های موجود در فرش های ترکی از تداخل نگاره ها و نقوش هنرهای مختلف اقوام مهاجم
یا مهاجر به وجود آمده است. از طرفی نمی توان تاثیر پذیری ترکها را از هنر قالی بافی ایران نادیده گرفت و یا در انتقال هنر قالی بافی از ایران به ترکیه تردید کرد.
تاریخچه فرش بافی ترکیه:
قبل از وجود ترکیه در آناتولی، روم شرقی فرش های نرم با بافت مسطح و دارای نقش گل دار را می بافته اند، البته آن تکنیک خیلی دقیقی که آنها استفاده می کرده اند یک معما باقی ماند. این سوال که آیا قالیچه ها سفت بوده اند و یا اینکه صرفا نرم بوده اند مربوط به گره ها و برش بافته ها است.
ترکیه یکی از مناطقی است که در هنر قالی بافی دارای پیشینه است. ترکیه با ایران و قفقاز که از نظر هنر قالی بافی در جهان جایگاه ویژه ای دارند، همسایه است. پس مشاهده تاثیر قالی بافی ایران و نقوش متنوع قفقاز در فرش ترکیه طبیعی است.
در حدود هفت قرن قبل بود که اروپائیان علاقه خود را نسبت به فرش های شرقی ابراز کردند. ترکیه اولین کشور پاسخگو به سلیقه اروپائیان برای این پوشش دهنده ی نرم و باشکوه و جلال بوده درقرن شانزدهم و زمانی که قالیچه های ایرانی به طور عمده برای همه نا شناخته بودند، فرشهای ترکیه ای، در بین خانه های اشراف زادگان، اثاثیه ای نو ظهور بوده مجموعه شناخته شده یking
henry v و پسرش که مالک جین هایی از فرش های ترکیه ای هستند در برگیرنده همین مسئله است. این فرشها دارای منگوله هایی با جذابیت کم نظیر، با ظرافت و طراحی کمتر و دقت رنگ کمتری نسبت به نوع ایرانی هستند و اغلب آنها دارای طراحی مبهم و معما گونه هستند، که گفته
می شده است آنها از یک سیستم باستانی سمبلیک استفاده می کرده اند.
با توجه به ادبیات روم شرقی، یونان و آمریکایی ها، در آسیای صغیر حتی قبل از ظهور مسیح فرش بافته می شده است. اگر چه قدیمی ترین نوع شناخته ی شده آن به هفتصد سال قبل بر می گردد، که در آن زمان منطقه تحت تصرف ترکها بوده است.
فرش ترکیه از گذشته تا به امروز گرایش انکار نا پذیری به نقوش هندسی دارد. شاید یکی از این دلایل نفوذ طرح های اقوام بیابان گردی باشد که این منطقه را مورد تهاجم قرار داده اند. و به اعتقاد برخی نیز شاید این امر متاثر از اعتقادات و مذهب ترکان باشد. چرا که اغلب ترک ها سنی مذهب هستند و بر اساس اعتقادات مذهبی خود مجاز به به نمایش تصویر انسان و حیوانات و سایر اشکال طبیعی و زنده در فرش نبوده اند. اما ایرانیان در این امر محدودیتی نداشتند و به همین دلیل برخی از فرش های نفیس بافته شده در آسیای صغیر، در اثر مراودات و سکونت گاههای میان ایرانیان و ترکان و برگرفته از هنر ایرانی است و طرح های گردان و ملهم از طبیعت، از نشانه های آن
می باشد. معرض و طبقه بندی فرش ترکیه به علت خصوصیات خاص آن و از همه مهمتر گرایش بیش از اندازه به فرش های هندسی کاری بسیار سخت است. اصولا کاربرد کلمه نقوش استلیزه نیز در مورد بسیاری از نقوش آن باید با احتیاط صورت گیرد. زیرا که هویت اصلی بسیاری از
نگاره ها برای ما مهم است. به این ترتیب نمی توان نقوش فعلی را استلیزه یا تجدید یافته نقوش و حتی اشکال اشکال حقیقی دانست. در واقع کاربرد نماد ( سمبول ) و موارد مشابه نیز برای طرحهای فرش ترکیه تا حدودی باید با احتیاط همراه باشد. زیرا اصولا سمبولیسم نیز به آن مفهومی که در فرش های چین و ترکستان وجود داشته و دارد، در این منطقه رایج نبوده و نیست.
فرش های قدیمی ترکیه:
قدیمی ترین فرشهای ترکیه از قرن 13 تا 17 میلادی را می توان به سه گروه تقسیم نمود.
الف) قالی های قرن سیزده میلادی یا قالی های سلجوقی.
قدیمی ترین نمونه های شناخته شده فرش ترکیه شامل چهار فرش و دو قطعه پاره فرش است. احتمال داده می شود که این فرش ها در زمان حکومت سلطان علا الدین( 1236- 1219 میلادی ) برای مسجد قوینه بافته شده اند. قدر سلم این قالیها مربوط به زمان سلاجقه روم است که حکومت آنان در قوینه، در قرن پانزدهم میلادی توسط ترکان عثمانی ساقط شد. نقوش این فرش ها کاملا هندسی است و در حاشیه دو قطعه از آنها نوشته هایی شبیه به خطوط کوفی وجود دارد. رنگ های استفاده شده در این فرش ها نیز عمدتا آبی، قرمز و زرد می باشد. این قالی ها که به قالی های قوینه شهرت یافته اند، قدیمی ترین قالیهای بافت ترکیه می باشند که گره قیوردس یا همان گره ترکی در آنها به کار رفته است. این فرش ها در موزه اوقاف استانبول نگهداری می شوند.
ب) فرش های قرون 14 و 15 میلادی یا فرش های حیوان و پرنده دار:
در نقاشی های ایتالیایی قرون 14 و 15، تصویر فرش هایی دیده می شود که روی آنها تصاویر حیوانات و پرندگان با خطوط هندسی در کادرهایی مستطیلی شکل یا هشت ضلعی کشیده شده است. این فرش ها در ایتالیا مورد توجه بوده و از طریق شهرهای ونیز و جنوا از آسیای صغیر وارد ایتالیا می شدند. از این فرشها تنها سه نمونه باقی مانده است که همگی دارای گره ترکی هستند . قدیمی ترین آنها قطعه ایست که در منطقه فسطاط مصر پیدا شده و متعلق به قرن چهاردهم میلادی بوده و هم اکنون درموزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می شود و احتمال داده می شود بافت ترکیه باشد. این سه فرش دارای نقوش تزئینی هستند که از شکل یک پرنده به رنگ نارنجی، سبز و قرمز در داخل هشت گوشهای سبز و آبی تشکیل یافته است. فرش های دیگر که با تصویر پرنده در داخل مناطق جداگانه کشیده شده و مانند کاشی کف اتاق می باشد، در نقاشی های قرن چهاردهم دیده
می شود. از جمله این نقاشیها یکی با نام « ازدواج عذرا » کار نیکولودابواوناکورسو در گالری ملی لندن و دیگری نقاشی بشارت تولد مسیح بر دیوار کلیسای « سانتیسیما آنونزیانا » در شهر فلورانس ایتالیا است.